The measure is available in the following languages:
STATUTI LEGAL I KOMITETEVE FETARE
(Nr.432, me 3/6/1923)
Art.1.
Lirija e ndërgjegje-s asht e sigurueme si mbas nenit 93 të Statutut dhe të neneve 1-2 të deklaratës më datë Tetuer 10.21 e votueme prej Parlamentit.
Art.2.
Ç’do degë e Myslimanizmës, si Synizma, Bektashizma, Ryfaizma, Kadirizma, Sadizma e tjera; ashtu edhe ç’do degë e Krishtenizmës, si Katolikizma, Orthodhokizma, Protestanizma, si edhe të gjitha degët e çdo feje tjetër, munt t’organizohen në një shoqatë fetare indipendente njana prej tjetrës.
Art.3.
Sicila shoqatë fetare ose besimtare mundet me pasë vetëm lidhje shpirtërore dogmatike me qendrat e mëdha fetare përjashta Shqipnis. Marëdhanat edhe letër – këmbimet midis tyre mbi këtë landë, janë të lira pa ndonjë pengim nga ana e qeveris, Parija fetare e shkallës ma të naltë duhet të ketë këto cilësi:
a) Nënshtetas Shqiptar,
b) Të din gjuhën shqip,
c) Të gëzojë të drejtat civile e politike,
d) Të jetë prej racës Shqiptare ose prej fëmije e prej tre brezash në Shqipni. Nuk mun të jenë ata të cilët tue kenë në këto grada në shqipni me 28 Nanduer 1912, e këndej, kan luftuem çashtjen Shqiptare.
Me një ligjë munt të epet aprovimi edhe për persona që nuk kanë cilësit e naltpërmenduna.
Klerikët e shkallës tjetër, duhet të kenë të gjitha cilësit e përmendura në këtë nen.
Përjashtohen nga paragrafi (b) i këtij art., klerikët e viseve Shqiptare jetër gjuhëse.
Kryetarët e ç’do feje e ç’do sekti, zgjidhen si mas Statutit të tyne tue i u dhanë nga një dekret njoftimi nga ana e Qeverisë.
Në ceremonitë zyrtare, parashkrumja i përket ma të vjetrit në emnim.
Art.4.
Secila Shogjatë, komunotet dhe institutë fetare, si Xhami, Teqe, Kishë, Manastir etj. njihen person moral dhe përfaqësohen si mbas rregullavet fetare të tyre.
Këta kanë të drejtë të kenë, t’akuistojnë dhe të jetërtojnë (alievare) pasuni të lujtëshme dhe të pa lujtëshme dhe të drejtat e tjera civile kompatibe me natyrën e tyre; si edhe kanë të drejtë administrojnë pasunin e vetë. Shteti ruan të drejtat e kontrollimit, mbi administrimin e pasunisë dhe mbi llogarit e përvitëshme të tyre si mbas ligjës së veçantë për shoqatë (association).
Pasunitë e pa lujtëshme janë të jetërtueshme.
Secila shoqatë (association) ose komunitet fetare a besimtare ka të drejtë të godisë të mbajë, të drejtojë dhe të kontrollojë, me shpenzimet e veta, Xhami, Kisha, Teqe, Manastire dhe faltore të tjera ashtu edhe aksesorët e tyre si çimitere e të tilla; gjithashtu dhe institute bamirse pa asnjë pengim ose formalitet, tue u shtrue vetëm ligjës së Bashkisë për Godina.
Art.5
Shoqatat kanë të drejtat me propozue dënime dishiplinore mbi klerin dhe nënpunsit e vetë.
Art.6.
Këjo ligjë hynë në fuqi që nga dita e shplljes.
Art.7.
Minstrija e Drejtësisë ngarkohet me zbatimin e kësaj ligje.
(shenim : Ky kapitull i emertuar “STATUTI LEGAL I KOMTETEVE FETARE” mban shënimin arkivor : A.Q.SH F.246 V.1924 d.50 Fl. 3)
LO STATUTO LEGALE DELLE COMUNITA’ RELIGIOSE
1.- La libertà di pensiero è tutelata dall’articolo 93, dello Statuto e dagli articoli 1-2 della dichiarazione di ottobre 1921, votata dal parlamento.
2.- Ogni filone del musulmanesimo come Sinismo, Bektashismo, Rufaismo, Halvetismo, Kadirismo, Sadismo e altri come ogni ramo del cristianesimo, come il cattolicesimo, l’ortodossia, il protestantesimo e tutti i rami di ogni altra fede si possono organizzare in un’associazione religiosa indipendente l'una dall’altra.
3.- Ogni associazione religiosa può avere con i grandi centri religiosi al di fuori d’Albania soltanto legami spirituali dogmatici. I rapporti e gli scambi epistolari tra di essi sono liberi, senza ostacoli da parte del governo.
I notabili religiosi più titolati devono avere le seguenti qualità:
a) Cittadinanza albanese
b) Conoscenza della lingua albanese
c) Godere dei diritti civili e politici
Ç) Appartenere all’etnia albanese oppure essere figlio d'Albania da tre generazioni.
Nonostante queste qualità colui che fino al 28 novembre 1922 e anche dopo ha contrastato l'indipendenza albanese non può acquisire questo titolo.
Tramite una legge apposita si può ottenere il titolo anche senza le qualità sopra citate.
Si escludono dal paragrafo b. di quest’articolo i chierici delle zone albanesi di altra lingua.
I capi di ogni religione e di ogni gruppo di questa vengono scelti sulla base dei loro Statuti e emanando un decreto di conoscenza da parte del governo.
Nelle cerimonie ufficiali la prescrizione avviene in ordine gerarchico. Ogni associazione e istituto religioso come: moschea, teqe, Chiesa, Monastero ecc., viene riconosciuta come persona giuridica e rappresentata in base alle proprie regole religiose.
Questi hanno il diritto di avere, acquisire e alienare il patrimonio mobile e immobile, i diritti civili compatibili alla loro natura; hanno il diritto di amministrare il loro patrimonio; lo Stato ha il diritto di controllo sull’amministrazione del patrimonio e sul loro bilancio annuale secondo una particolare legge per le associazioni.
Il patrimonio mobile è alienabile.
Ogni associazione o comunità credente o religiosa ha il diritto di costruire, ottenere, dirigere e controllare a proprie spese Moschee, Chiese, Teqe, Monasteri e altri luoghi di preghiera, cos^ come i loro correlati, i cimiteri e quant’altro, così anche gli istituti di carità, senza un ostacolo ne alcuna formalità, applicando solo la legge municipale per l’edilizia.
5.- Le associazioni hanno il diritto di imporre le pene disciplinari sul clero e i suoi dipendenti.
6.- Questa legge entra in vigore dal giorno della proclamazione.
7.- Il Ministero di Giustizia è incaricato di applicare questa legge.
Primo Ministro Il Ministro di giustizia
A. Zogu M. Tutulani
Si ordina l’applicazione della legge soprannominata che viene accettata anche dal Consiglio Nazionale con atto pubblico nr. 432 del 5 giugno 923.
Tirana, il 14-VI-923
Il Consiglio supremo dello stato albanese
Refik S. Peci
Xh. Ypi
(É stata trasmessa tramite Circolare Nr. 12359, D. 24-VI-923, Pag. 542.)
©Trad. Flora Koleci