Law on use of abandoned properties 2003

ZAKON O PRESTANKU PRIMJENE

ZAKONA O KORIŠĆENJU NAPUŠTENE IMOVINE

(“Službeni glasnik Republike Srpske”, br. 38/98, 12/99, 31/99, 65/01 i 39/03)

I - OPŠTE ODREDBE

Član 1.

Zakon o korištenju napuštene imovine (Službeni glasnik Republike Srpske, br.3/96 i 21/96) prestaje da va`i, kao i propisi doneseni na osnovu njega i drugi propisi koji regulišu pitanje napuštene imovine i stanova doneseni u periodu od 30. aprila 1991. godine do stupanja na snagu ovog zakona.

Odredbe ovog Zakona se primjenjuju na nepokretnosti, uključujući poslovne prostorije u privatnom vlasništvu, kuće u privatnm vlasništvu i stanove u privatnom vlasništvu, kao i stanove na kojima postoji stanarsko pravo (stanovi), koji su bili napušteni u periodu nakon 30. aprila 1991. godine bez

obzira da li je nepokretnost ili stan bio proglašen napuštenim: pod uslovom da je vlasnik, posjednik odnosno korisnik nepokretnosti izgubio posjed nepokretnosti ili je nosilac stanarskog prava izgubio posjed stana prije 19. decembra 1998. godine.

U smislu ovog Zakona, pod pojmom privremeni korisnik podrazumijeva se lice koje na valjanoj pravnoj osnovi koristi nepokretnost, odnosno stan, a pod pojmom bespravni korisnik podrazumijeva se lice koje bez valjane pravne osnove koristi nepokretnost, odnosno stan. U slučaju da se neka odredba odnosi na obje kategorije korisnika, koristi se termin sadašnji korisnik.

Član 1a.

U smislu ovog Zakona, standard za obezbjeđenje alternativnog smještaja privremenom korisniku koji ima pravo na alternativni smještaj u skladu sa ovim Zakonom je jedna ili više prostorija, koje korisnika obezbjeđuju od elementarnih nepogoda i štite njegovo pokućstvo od oštećenja, sa najmanje 5 m2 po osobi. Takav smještaj mogu činiti i poslovni prostor ili prostorije u sustanarstvu.

Član 2.

Svi upravni, sudski i drugi akti doneseni na osnovu propisa navedenih u članu 1. ovog zakona kojima je nastalo pravo na privremeno korištenje ostaju na snazi dok se ne ukinu u skladu sa ovim Zakonom.

Svako stanarsko pravo ili ugovor o korištenju zaključen u periodu između 1. aprila 1992. godine i 19. decembra 1998. godine prestaje da va`i. U smislu ovog zakona lice koje `ivi u stanu na osnovu stanarskog prava koje prestajeprema ovom članu će se smatrati privremenim korisnikom.

Privremeni korisnik iz prethodnog stava koji nema drugi smještaj na raspolaganju ima pravo na novi ugovor o korištenju ili produ`enje privremenog korištenja tog stana u skladu sa ovim Zakonom, ukoliko stanarsko pravo bivšeg korisnika prestaje prema članu 16. ovog zakona, ili ukoliko je nadle`ni organ u skladu sa ovim Zakonom, odbacio zahtjev bivšeg stanara za povrat tana.

Nosilac stanarskog prava na stan 1. aprila 1992. godine koji se slo`io sa prestankom svog stanarskog prava i kojem je naknadno dodijeljeno drugo stanarsko pravo koje prestaje prema ovom članu, ima pravo da podnese zahtjev za povrat svog bivšeg stana u skladu sa ovim Zakonom.

Član 2a.

Odredbe ovog zakona se takođe primjenjuju na ugovore o zamjeni stana, gdje je zamjena stana izvršena u peridu od 1. aprila 1992. do 19. decembra 1998. godine u skladu sa Zakonom o stambenim odnosima (“Službeni glasnik RS”, br. 19/93, 22/93, 12/99 i 31/99, u daljem tekstu: ZOSO).

U slučaju kada su stranke koje su zaključile ugovor o zamjeni podnijele zahtjev za povrat stana prije isteka roka iz člana 16., nadle`ni organ rješava o zahtjevu u skladu sa ovim Zakonom. U slučaju kada se stranke izjasne da ostaju pri zamjeni, nadle`ni organ u svakoj opštini će ugovor o zamjeni smatrati va`ećim i izvršiće obnovu ugovora o korištenju u skladu sa članom 27. stav 1. tačka 4. ovog Zakona.

U slučaju kada stranke koje su zaključile ugovor o zamjeni nisu podnijele zahtjev za povrat stana prije isteka roka iz člana 16., nadle`ni organ u svakoj opštini će izvršiti obnovu ugovora o korištenju u skladu sa članom 27. Stav 1. tačka 4. ovog Zakona.

U slučaju kada je samo jedna stranka koja je zaključila ugovor o zamjeni podnijela zahtjev za povrat stana prije isteka roka iz člana 16., nadle`ni organ će o zahtjevu pismenim putem obavijestiti nadle`ni organ opštine na čijoj teritoriji se nalazi zamjenjeni stan za koji zahtjev nije podnesen. Po prijemu obavijesti i ovaj nadle`ni organ će smatrati da je zahtjev za povrat stana koji je u njegovoj nadle`nosti podnesen prije isteka roka iz člana 16., i o zahtjevu će odlučiti u skladu sa Zakonom.

U slučaju spora o valjanosti ugovora o zamjeni, nadle`ni organ će u skladu sa odredbama Zakona o opštem upravnom postupku (Službeni glasnik SFRJ,

broj 47/86. preuzet u članu 12. Ustavnog zakona o provođenju Ustava Republike Srpske, Službeni glasnik RS, br. 21/92) kojima se rješavaju prethodna pitanja, postupak prekinuti i uputiti stranke da pokrenu postupak pred nadle`nim sudom. Izuzetno od odredbi Zakona o parničnom postupku

(Službeni list SFRJ, br. 4/77, preuzet u članu 12 Ustavnog zakona o provođenju Ustava Republike Srpske, Službeni glasnik RS, br 21/92), teret dokazivanja je na stranki koja tvrdi da je po osnovu ugovora o zamjeni pravo na stan stekla na dobrovoljan način i u skladu sa zakonom. U slučaju gdje

se jedan od zamjenjenih stanova nalazi na teritoriji neke od dr`ava nastalih od bivše SFRJ, teret dokazivanja je na stranki koja tvrdi da zamjena nije izvršena na dobrovoljan način i u skladu sa zakonom, u cilju uspostavljanja pravnog statusa prije izvršene zamjene.

Izuzetno, u slučaju spora o valjanosti ugovora o zamjeni kada je prije 29.

decembra 2001. godine nadle`ni organ donio rješenje o vraćanju stana koje nije izvršeno, nadle`ni organ će po slu`benoj du`nosti odgoditi izvršenje do donošenja pravosna`ne sudske odluke, pod uslovom da zainteresovana strana pru`i dokaz o pokretanju postupka kod nadle`nog suda.

II - VRAĆANJE IMOVINE VLASNICIMA, POSJEDNICIMA, ODNOSNO KORISNICIMA

Član 3.

Vlasnik, posjednik, odnosno korisnik nepokretnosti koji je napustio nepokretnost ima pravo na vraćanje te nepokretnosti sa svim pravima koje je imao do 30. aprila 1991. godine, odnosno do momenta napuštanja nepokretnosti.

Član 4.

Pod pojmom vlasnik, posjednik, odnosno korisnik u smislu ovog Zakona smatra se lice koje je u trenutku proglašenja nepokretnosti napuštenom bilo po va`ećim propisima vlasnik, posjednik, odnosno korisnik te nekretnine ili je bilo vlasnik, posjednik odnosno korisnik nepokretnosti u vrijeme kada je izgubilo posjed nad nepokretnosti koja nije proglašena napuštenom.

Član 5.

Korisnik kome je nepokretnost dodijeljena na privremeno korištenje na osnovu Zakona o korištenju napuštene imovine (u daljem tekstu: privremeni korisnik), nastavlja da koristi nepokretnosti pod uslovima i na način kako je bilo predviđeno Zakonom o korištenju napuštene imovine, sve do donošenja rješenja iz člana 11. ovog Zakona.

Član 6.

Ukoliko je privremenom korisniku u skladu sa odredbama ovog Zakona nalo`eno iseljenje iz nepokretnosti, nadle`ni organ Ministarstva za izbjeglice i raseljena lica utvrđuje, u roku od 30 dana koji mu je dat za donošenje odluke prema članu 9. i 11. ovog Zakona, da li ima pravo na alternativi

smještaj u skladu sa članom 34. ovog Zakona. U slučaju da privremeni korisnik ima pravo na alternativni smještaj, nadle`ni organ obezbjeđuje alternativni smještaj u roku u kojem je privremeni korisnik du`an da napusti imovinu prema članu 11. ovog Zakona.

Propust nadle`nog organa da ispuni svoje obaveze iz stava 1. ovog člana neće djelovati na odlaganje mogućnosti vlasnika, posjednika, odnosno korisnika da stupi u posjed svoje imovine.

Član 7.

Vlasnik, posjednik, odnosno korisnik napuštenih nepokretnosti iz člana 4. Ima pravo da u svako vrijeme lično ili putem punomoćnika podnese zahtjev za vraćanje napuštenih nepokretnosti u posjed ili raspolaganje na drugi način. Pravo vlasnika da podnese zahtjev ne zastarjeva.

Sve do sada donešene konačne i obavezujuće sudske odluke kojima se nala`e povrat nepokretnosti u posjed vlasnika, posjednika odnosno korisnika biće provedene od strane nadle`nog suda. Svaki pokrenuti sudski postupak vezan za povrat nepokretnosti u posjed vlasnika, posjednika odnosno korisnika će se nastaviti, osim ako ga vlasnik ne povuče, a novi zahtjevi za vraćanje u posjed se podnose nadle`nom organu u skladu sa članom 8. ovog Zakona.

Član 8.

Zahtjev iz člana 7. zakona vlasnik, posjednik, odnosno korisnik napuštenih nepokretnosti podnosi nadle`nom organu Ministarstva za izbjeglice i raseljena lica u opštini na čijoj se teritoriji nalazi nepokretnost.

Vlasnik, posjednik odnosno korisnik ima pravo da podnese zahtjev za vraćanje u posjed nepokretnosti uključujući poslovne prostorije u privatnom vlasništvu, kuće u privatnom vlasništvu i stanove u privatnom vlasništvu, uključujući i svaku nepokretnost koja se koristi ili se bilo kada djelimično koristila kao poslovni prostor. Organ Ministarstva za izbjeglice i raseljena lica je nadle`an za primanje i rješevanje po zahtjevima u skladu sa ovim Zakonom.

Zahtjevi se podnose pismeno, potpisani od strane podnosioca zahtjeva ili ovlaštenog predstavnika, ili usmeno od strane podnosioca zahtjeva ili ovlaštenog predstavnika. Pismeni zahtjevi se mogu podnijeti lično, poštom ili ih mo`e podnijeti drugo lice. Punomoć drugom licu nije potrebna za podnošenje zahtjeva potpisanog od strane podnosioca.

Zahtjev treba da sadr`i:

1. podatke o vlasniku, posjedniku, odnosno korisniku;

2. sve potrebne podatke o nepokretnosti;

3. dokaze kojima podnosilac zahtjeva raspola`e, a koji ukazuju na činjenicu da je on vlasnik, posjednik, odnosno korisnik nepokretnosti;

4. datum kada podnosilac zahtjeva namjerava da stupi u ponovni posjed nepokretnosti;

Nadle`ni organ prihvata zahtjeve bez obzira da li je podnosilac zahtjeva prilo`io popratnu dokumentaciju ili ne. U slučaju da podnosilac zahtjeva ne mo`e da obezbijedi potrebnu popratnu dokumentaciju, nadle`ni organ provjerava evidenciju kod odgovarajućeg suda ili upravnog organa kao i svu drugu raspolo`ivu dokumentaciju da bi potvrdio prava podnosioca zahtjeva.

Nadle`ni organ prihvata svaki identifikacioni dokument koji je izdala dr`ava BiH ili upravni organ u entitetima, kao i svaki drugi dokument koji potvrđuje identitet podnosioca zahtjeva. U dokaznom postupku nadle`ni organ će iskoristiti sve mogućnosti iz Zakona o opštem upravnom postupku.

Podnosilac zahtjeva je u cjelosti oslobođen taksi, kao i svih drugih troškova postupka, kao što je to određeno članovima 113. do 119. Zakona o opštem upravnom postupku.

Član 9.

Po prijemu zahtjeva za povrat nepokretnosti, nadle`ni organ Ministarstva za izbjeglice i raseljena lica je du`an rješenjem odlučiti o zahtjevu u roku od 30 dana od dana prijema zahtjeva. Zahtjev će biti rješavan hronološkim redosljedom kojim je zahtjev primljen, ukoliko drugačije nije propisano Zakonom.

Član 10.

Postupak vraćanja nepokretnosti vlasniku, posjedniku, odnosno korisniku vodi se u skladu sa odredbama Zakona o opštem upravnom postupku, ako ovim zakonom nije drugačije propisano. Postupak do izdavanja rješenja se provodi po skraćenom postupku.

Član 11.

Rješenje o vraćanju nepokretnosti vlasniku, posjedniku, odnosno korisniku sadr`i:

1. podatke o vlasniku, posjedniku, odnosno korisniku kome se nepokretnost vraća,

2. podatke o nepokretnosti koja se vraća,

3. rok u kome se nepokretnost vraća, odnosno stavlja na raspolaganje vlasniku, posjedniku, odnosno korisniku,

4. u slučajevima kada postoji sadašnji korisnik, odluku o tome da li sadašnji korisnik koristi nepokretnost bez pravne osnove (bespravni korisnik ) ili je zakoniti privremeni korisnik,

5. odluku o tome da li privremeni korisnik ima pravo na alternativi smještaj u skladu sa ovim Zakonom,

6. odluku kojom prestaje pravo privremenog korisnika,

7. rok za iseljenje sadašnjeg korisnika iz nepokretnosti, odnosno rok za predaju zemljišta,

8. izričito upozorenje da će protiv sadašnjeg korisnika biti pokrenut krivični postupak ukoliko predmete iz nepokretnosti otuđi, odnosno nepokretnost na drugi način ošteti, i

9. izričito upozorenje da će se sadašnji korisnik koji je višestruki korisnik kazniti novčanom kaznom za prekršaj iz člana 37. stav 3. ovog Zakona.

Član 11a.

Rok za iseljenje iz nepokretnosti u skladu sa članom 11. stav 1.. tačka 7. Je 15 dana od dana dostavljanja rješenja, a sadašnji korisnik nema pravo na alternativni smještaj u skladu sa članom 11. stav 1. tačka 5. ovog Zakona, osim ukoliko je sadašnji korisnik privremeni korisnik u skladu sa članom 1. stav 3. ovog zakona, i:

1. nije višestruki korisnik, kao što je definisano u članu 24a. i 24b. ovog Zakona; i

2. u periodu od 30. aprila 1991. do 19. decembra 1998. godine je napustio stan ili nepokretnost koja se nalazi na teritoriji Bosne i Hercegovine, i

a) stan ili nepokretnost koju je napustio useljena, a privremeni korisnik ili član njegovog porodičnog domaćinstva iz 1991. godine je podnio zahtjev za povrat stana nadle`nom upravnom organu, sudu ili Komisiji za imovinske zahtjeve izbjeglica i raseljenih lica (Opšti okvirni sporazum u BiH, Aneks 7, u daljem tekstu: Komisija) u skladu sa svim rokovima predviđenim zakonom, ili zahtjev za povrat nepokretnosti u roku od 60 dana od dana stupanja na snagu ove odredbe i čeka na donošenje rješenja, odnosno odluke po tom zahtjevu; ili

b) za napušteni stan ili nepokretnost rješenje po zahtjevu za povrat, odnosno odluka Komisije je donesena, a privremeni korisnik ili član njegovog porodičnog domaćinstva iz 1991. godine je u roku od 60 dana od dana stupanja na snagu ove odredbe, odnosno od dana sticanja zakonske mogućnosti na podnošenje zahtjeva, podnio zahtjev za izvršenje rješenja/odluke, zavisno koji datum je kasniji; ili

c) napušteni stan ili nepokretnost su oštećeni ili uništeni, a privremeni korisnik ili član njegovog porodičnog domaćinstva iz 1991. godine je podnio zahtjev za povratak i obnovu, ili čeka na obnovu. U slučaju kada sadašnji korisnik ispunjava uslove iz stava 1. ovog člana, rok za iseljenje iz nepokretnosti ne mo`e biti du`i od 90 dana od dana dostavljanja rješenja. Ukoliko privremeni korisnik prestane da ispunjava uslove iz ovog stava, a rješenje sa rokom od 90 dana je doneseno, nadle`ni organ bez odlaganja, po slu`benoj du`nosti donosi novo rješenje o iseljenju sa rokom za iseljenje od 15 dana od dana dostavljanja rješenja, kao i zaključak o izvršenju.

U izuzetnim okolnostima navedeni rok mo`e biti produ`en do godinu dana, ako organ nadle`an za obezbjeđenje drugog smještaja u skladu sa ovim Zakonom, prezentira Ministarstvu za izbjeglice i raseljena lica detaljnu dokumentaciju o nedostatku raspolo`ivog smještaja uz saglasnost kancelarije Visokog predstavnika. U svakom pojedinačnom slučaju moraju se ispuniti uslovi iz Evropske konvencije o ljudskim pravima i njenih Protokola, a vlasnik, posjednik ili korisnik se obavještava o rješenju o produ`enju roka i osnovama za donošenje tog rješenja u roku od 30 dana prije isteka roka.

Sadašnji korisnik je du`an dokazati da udovoljava svim uslovima za dodjelu alternativnog smještaja u skladu sa ovim Zakonom, uključujući predočavanje broja zahtjeva za povrat, odnosno rješenja za stupanje u posjed njegovog doma iz 1991. godine. Ukoliko sadašnji korisnik ne mo`e da doka`e da ispunjava ove uslove, nadle`ni organ će, u cilju utvrđivanja činjeničnog stanja, provesti postupak u skladu sa Zakonom o opštem upravnom postupku.

Vlasnik, posjednik, odnosno korisnik mo`e odmah stupiti u posjed svoje nepokretnosti koja je iseljena.

U slučaju vraćanja u posjed obradivog zemljišta, rok za njegovu predaju izuzetno se mo`e produ`iti do okončanja `etve.

Član 12.

Nadle`ni organ Ministarstva za izbjeglice i raseljena lica će svoje rješenje dostaviti podnosiocu zahtjeva za vraćanje nepokretnosti i sadašnjem korisniku nepokretnosti.

@alba protiv rješenja se ula`e nadle`nom drugostepenom organu u skladu sa Zakonom o opštem upravnom postupku u roku od 15 dana od dana prijema rješenja. @alba ne odla`e izvršenje rješenja.

Kada je `albeni postupak pokrenut, nadle`ni organ će zadr`ati kopije dokumentacije koja se odnosi na predmet, odnosno preduzeti sve potrebne radnje da se osigura izvršenje rješenja bez obzira na pokretanje `albenog postupka. Ukoliko o `albi protiv rješenja kojim je udovoljeno zahtjevu nije odlučeno u roku utvrđenom u skladu sa Zakonom o opštem upravnom postupku, prvostepeno rješenje i pravo podnosioca zahtjeva na nepokretnost se smatraju potvrđenim.

U slučaju kada je drugostepeni organ poništio rješenje prvostepenog organa, poništenje će se smatrati djeliminim u skladu sa lanom 239. stav 3. Zakona o opštem upravnom postupku i odnosi se samo na dio u kojem se odluuje o pravu sadašnjeg korisnika ukoliko ne postoji osnov i za poništenje odluke o pravu podnosioca zahtjeva. Ukoliko drugostepeni organ potvrdi pravo podnosioca zahtjeva, rok u kojem je sadašnji korisnik du`an napustiti nepokretnost u skladu sa članom 11. stav. 1. tačka 7. ovog zakona teče od dana izdavanja rješenja prvostepenog organa koje je djelimično poništeno.

Član 13.

Vlasnik, posjednik, odnosno korisnik nepokretnosti iz člana 3. ovog Zakona mo`e u svako vrijeme pokrenuti postupak pred Komisijom.

U slučaju da je postupak iz stava 1. ovog člana pokrenut, svi drugi postupci koji se vode pred nadle`nim organima, uključujući i postupak izvršenja rješenja i ostalih obaveza iz člana 11. ovog Zakona, će se prekinuti do donošenja konačne odluke od strane Komisije, ali samo u slučajevima kada je nadle`ni organ odbio, odnosno odbacio zahtjev podnosioca iz formalnih ili materijalnih razloga i gdje je obustavu zahtjevala Komisija.

Odluka Komisije je konačna i obavezujuća. U pogledu određivanja prava i obaveza stranke iz stava 1. ovog člana, odluka Komisije ima istu snagu kao i odluka bilo kojeg drugog nadle`nog organa donešena u saglasnosti sa ovim zakonom. Odluke Komisije provode nadle`ni organi Republike Srpske.

III - VRAĆANJE STANOVA NOSIOCIMA STANARSKOG PRAVA

Član 14.

Nosilac stanarskog prava na napuštenom stanu ili član njegovog porodičnog domaćinstva definisan u članu 6. ZOSO (u daljem tekstu: nosilac stanarskog prava), ima pravo da se vrati u stan u skladu sa Aneksom 7 Opšteg okvirnog  sporazuma za mir u Bosni i Hercegovini. Odredbe ovog Zakona se primjenjuju na sve stanove koje su korisnici napustili između 30. arpila 1991. i 19. decembra 1998. godine, bez obzira da li je stan bio proglašen napuštenim ili ne, odnosno bez obzira da li je stan korišten u poslovne svrhe nakon 30. aprila 1991. godine.

Lice koje je napustilo svoj stan u periodu između 30. aprila 1991. godine i 19. decembra 1998. godine smatra se izbjeglicom ili raseljenim licem u skladu sa Aneksom 7 Opšteg okvirnog sporazuma za mir u Bosni i Hercegovini s pravom povratka u taj stan bez obzira na okolnosti pod kojima ga je napustio.

Sve do sada donešene obavezujuće i konačne sudske odluke kojima se nala`e povrat stana nosiocu stanarskog prava u skladu sa ovim Zakonom provodi nadle`ni sud. Svaki pokrenuti sudski postupak vezan za povrat stana nosiocu stanarskog prava se nastavlja, osim u slučaju kada ga obustavi nosilac stanarskog prava, dok se novi zahtjevi za povrat stanarskog prava podnose nadle`nom organu u skladu sa članom 15. ovog Zakona.

Član 15.

Nosilac stanarskog prava iz člana 14. stav 1. ovog Zakona ima pravo da podnese zahtjev za vraćanje stana u posjed.

Zahtjev za vraćanje stana u posjed podnosi se nadle`nom organu Ministarstva za izbjegice i raseljena licu u opštini u kojoj se stan nalazi.

Zahtjev za vraćanje stana u posjed treba da sadr`i:

1) podatke o podnosiocu zahtjeva,

2) podatke o stanu,

3) dokaze da je podnosilac zahtjeva nosilac stanarskog prava, odnosno član njegovog porodičnog domaćinstva,

4) datum kada se nosilac stanaraskog prava namjerava vratiti u stan, ali ne kasnije od godinu dana nakon podnošenja zahtjeva.

5) podatke o boravištu nosioca stanarskog prava i članova njegovog porodičnog domaćinstva u vrijeme podnošenja zahtjeva.

Nadle`ni organ prihvata zahtjeve bez obzira da li je podnosilac zahtjeva prilo`io popratnu dokumentaciju ili ne. U slučaju da podnosilac zahtjeva ne mo`e da obezbjedi potrebnu popratnu dokumentaciju, nadle`ni organ po provjerava evidenciju kod davaoca stana na korištenje, odgovarajućeg suda ili upravnog tijela, kao i svu drugu raspolo`ivu dokumentaciju da bi potvrdio prava podnosioca zahtjeva.

Nadle`ni organ prihvata svaki identifikacioni dokument koje je izdala dr`ava Bosna i Hercegovina ili pravno tijelo u entitetima, kao i svaki drugi dokument koji potvrđuje identitet podnosioca zahtjeva.

Podnosilac zahtjeva je u cjelosti oslobođen taksi i svih drugih troškova postupka, kao što je određeno članovima 113. do 119. Zakona o opštem upravnom postupku.

Član 16.

Zahtjev za vraćanje stana u posjed mo`e se podnijeti u roku od šesnaest mjeseci od dana stupanja na snagu ovog zakona.

Ukoliko nosilac stanarskog prava ne podnese zahtjev u roku navedenom u prethodnom stavu nadle`nom upravnom organu, nadle`nom sudu ili Komisiji, odnosno zahtjev za izvršenje odluke Komisije u roku navedenom u Zakonu o izvršenju odluka Komisije za imovinske zahtjeve raseljenih lica i izbjeglica (Sl. list RS, br. 31/99, 2/00, 39/00 I 65/01), stanarsko pravo mu prestaje.

Član 17.

Po prijemu zahtjeva za vraćanje stana nosiocu stanarskog prava, nadle`ni organ Ministarstva za izbjeglice i raseljena lica je du`an rješenjem odlučiti o zahtjevu u roku od 30 dana od dana prijema zahtjeva. Zahtjev će biti rješavan hronološkim redosljedom kojim je zahtjev primljen, ukoliko drugačije nije propisano zakonom.

Nadle`ni organ neće odbiti zahtjev po osnovu odredaba iz ZOSO, osim ako se radi o licima koja se ne smatraju članovima porodičnog domaćinstva prema članu 6. ZOSO. Nadle`ni organ neće odbiti zahtjev ni po osnovu stranog dr`avljanstva koje je podnosilac zahtjeva stekao nakon 30. aprila 1991. godine.

Član 18.

Rješenje o vraćanju stana nosiocu stanarskog prava sadr`i:

1) odluku kojom se potvrđuje da je podnosilac zahtjeva nosilac stanarskog prava;

2) odluku o vraćanju stana u posjed nosiocu stanarskog prava ukoliko stan koristi privremeni korisnik, ili ukoliko je stan neuseljen, odnosno ukoliko se koristi bez pravnog osnova;

3) u slučajevima kada postoji sadašnji korisnik, odluku o tome da li sadašnji korisnik koristi stan bez pravne osnove (bespravni korisnik) ili je zakoniti privremeni korisnik;

4) odluku o prestanku prava privremenog korištenja stana ukoliko se u stanu nalazi privremeni korisinik;

5) rok za iseljenje sadašnjeg korisnika, odnosno druge osobe koja se nalazi u posjedu stana;

6) odluku o tome da li privremeni korisinik stana ima pravo na alternativni smještaj u skladu sa ovim Zakonom;

7) izričito upozorenje da će protiv sadašnjeg korisnika biti pokrenut krivični postupak ukoliko predmete iz stana otuđi, odnosno stan na drugi način ošteti; i

8) izričito upozorenje da će se sadašnji korisnik koji je višestruki korisnik kazniti novčanom kaznom za prekršaj iz člana 37. stav 3. ovog Zakona.

Član 18a.

Rok za iseljenje iz stana u skladu sa članom 18. stav 1. tačka 5. ovog Zakona je 15 dana od dana dostavljanja rješenja, a sadašnji korisnik nema pravo na alternativni smještaj u skladu sa članom 18. stav 1. tačka 6. ovog Zakona, osim ukoliko je sadašnji korisnik privremeni korisnik u skladu sa članom 1. stav 3. ovog Zakona, i ukoliko:

1. nije višestruki korisnik, kao što je definisano u članu 24a. i 24b. ovog Zakona; i

2. u periodu od 30. aprila 1991. do 19. decembra 1998. godine je napustio stan ili nepokretnost koja se nalazi na teritoriji Bosne i Hercegovine, i

a) stan ili nepokretnost koju je napustio useljena, a privremeni korisnik ili član njegovog porodičnog domaćinstva iz 1991. godine je podnio zahtjev za povrat stana nadle`nom upravnom organu, sudu ili Komisiji u skladu sa svim rokovima predviđenim zakonom, ili zahtjev za povratnepokretnosti u roku od 60 dana od dana stupanja na snagu ove odredbe i čeka na donošenje rješenja, odnosno odluke po tom zahtjevu; ili

b) za napušteni stan ili nepokretnost rješenje po zahtjevu za povrat, odnosno odluka Komisije je donesena, a privremeni korisnik ili član njegovog porodičnog domaćinstva iz 1991. godine je u roku od 60 dana od dana stupanja na snagu ove odredbe, odnosno od dana sticanja zakonske mogućnosti na podnošenje zahtjeva, podnio zahtjev za izvršenje rješenja/odluke, zavisno koji datum je kasniji; ili

c) napušteni stan ili nepokretnost su oštećeni ili uništeni, a privremeni korisnik ili član njegovog porodičnog domaćinstva iz 1991. godine je podnio zahtjev za povratak i obnovu, ili čeka na obnovu.

U slučaju kada sadašnji korisnik ispunjava uslove iz stava 1. ovog člana, rokza iseljenje iz stana ne mo`e biti du`i od 90 dana od dana dostavljanja rješenja. Ukoliko sadašnji korisnik prestane da ispunjava uslove iz ovog stava, a rješenje o iseljenju sa rokom od 90 dana je doneseno, nedle`ni organ bez odlaganja, po slu`benoj du`nosti donosi novo rješenje o iseljenju sa rokom za iseljenje od 15 dana od dana dostavljanja rješenja, kao i zaključak o izvršenju. U izuzetnim okolnostima rok iz stava 2. ovog člana mo`e biti produ`en do godinu dana, kad nadl`eni organ za obezbjeđivanje drugog smještaja na čijoj je teritoriji privremeni korisnik stana imao poljednje boravište, prezentira Ministarstvu za izbjeglice i raseljena lica detaljnu dokumentaciju o nedostatku raspolo`ivog stambenog prostora za obezbjedenje odgovarajućeg smještaja uz saglasnost Kancelarije Visokog predstavnika. U svakom pojedinačnom slučaju moraju se ispoštovati zahtjevi Evropske konvencije o ljudskim pravima i Protokoli iste, a nosilac stanarskog prava će biti obavješten o odluci da se produ`i rok i osnovu za produ`enje 30 dana prije isteka roka. Sadašnji korisnik je du`an dokazati da ispunjava uslove za dodjelu alternativnog smještaja u skladu sa ovim Zakonom, uključujući predočavanje broja zahtjeva za povrat, odnosno rješenja za stupanje u posjed njegovog doma iz 1991. godine. Ukoliko sadašnji korisnik ne mo`e dokazati da ispunjava uslove, nadle`ni organ će u cilju utvrđivanja činjeničnog stanja, provesti postupak u skladu sa Zakonom o opštem upravnom postupku.

Nosilac stanarskog prava se mo`e odmah vratiti u posjed stana koji je iseljen.

Neispunjavanje obaveza nadle`nog organa da obezbijedi alternativni smještaj ni u kom slučaju ne odla`e vraćanje stana u posjed nosioca stanarskog prava.

Član 19.

Nadle`ni organ dostavlja rješenje iz člana 18. ovog zakona u roku od 8 dana od dana donošenja:

1) nosiocu stanarskog prava,

2) korisniku stana,

3) davaocu stana na korištenje. @alba protiv rješenja se ula`e nadle`nom drugostepenom organu u skladu sa Zakonom o opštem upravnom postupku u roku od 15 dana po prijemu rješenja. @alba ne odla`e izvršenje rješenja.

U slučaju da je `albeni postupak pokrenut, nadle`ni organ će zadr`ati kopije dokumentacije koja se odnosi na predmet, odnosno preduzeti sve potrebne radnje da se osigura izvršenje rješenja bez obzira na pokretanje `albenog postupka. Ukoliko o `albi protiv rješenja kojim je udovoljeno zahtjevu nije odlučeno u roku utvrđenom u skladu sa Zakonom o opštem upravnom postupku, prvostepeno rješenje i stanarsko pravo podnosioca zahtjeva se smatraju potvrđenim.

U slučaju kada je drugostepeni organ poništio rješenje prvostepenog organa, poništenje će se smatrati djelimičnim u skladu sa članom 239. stav 3. Zakona o opštem upravnom postupku i odnosi se samo na dio u kojem se odlučuje o pravu sadašnjeg korisnika ukoliko ne postoji osnov i za poništenje odluke o pravu podnosioca zahtjeva. Ukoliko drugostepeni organ potvrdi stanarsko pravo podnosioca zahtjeva, rok u kojem je sadašnji korisnik du`an napustiti stan u skladu sa članom 18. stav. 1. tačka 5. ovog zakona teče od dana donošenja rješenja prvostepenog organa koje je djelimično poništeno.

Član 20.

Postupak vraćanja stana nosiocu stanarskog prava vodi se u skladu sa odredbama Zakona o opštem upravnom postupku, ako ovim zakonom nije drugačije propisano.

Član 21.

Nadle`ni organ mo`e stan dodijeliti kao alternativni smještaj na privremeno korištenje privremenom korisniku koji ispunjava uslove za alternativni smještaj u skladu sa ovim Zakonom, u slučajevima kada je rješenje doneseno u skladu sa članom 17. i dostavljeno nosiocu stanarskog prava u skladu sa zakonom, i kada:

1. sadašnji korisnik dobrovoljno iseli iz stana u roku koji je naveden u rješenju i ako nosilac stanarskog prava, član njegovog porodičnog domaćinstva iz 1991., ili punomoćnik ne preuzme ključeve od stana u roku od 30 dana od dana kad je dobio pismenu obavijest nadle`nog organa da je stan iseljen; ili

2. sadašnji korisnik je iselio iz stana nakon prinudnog izvršenja i ako nosilac stanarskog prava, član njegovog porodičnog domaćinstva iz 1991., ili punomoćnik ne preuzme ključeve od iseljenog stana u roku od 30 dana od dana kada je primio pismenu obavijest od nadle`nog organa da je stan iseljen.

U slučaju da sadašnji korisnik ne napusti stan u roku koji je naveden u rješenju, a nosilac stanarskog prava propusti podnijeti zahtjev za izvršenje u roku od 30 dana nakon što je istekao rok za iseljenje sadašnjeg korisnika, nadle`ni organ je du`an po slu`benoj du`nosti izvršiti prinudno iseljenje sadašnjeg korisnika koji nema pravo na alternativni smještaj u skladu sa ovim zakonom.

Nadle`ni organ mo`e stan privremeno dodijeliti na korištenje sadašnjem korisniku ako ima pravo na alternativni smještaj, ili drugom privremenom korisniku koji ima pravo na alternativni smještaj u skladu sa ovim Zakonom.

Nadle`ni organ je u svakom rješenju, ili obavještenju da je stan ispra`njen ili zapečaćen, du`an obavijestiti podnosioca zahtjeva o njegovoj obavezi za preuzimanje ključeva od stana, kao i da u suprotnom stan mo`e biti korišten kao alternativni smještaj u skladu sa ovim članom.

Od trenutka kada nosilac stanarskog prava, član njegovog porodičnog domaćinstva iz 1991. ili punomoćnik preuzme ključeve od stana, na nosioca stanarskog prava se primjenjuju odredbe ZOSO izuzev člana 44. stav 1. tačka 6., člana 47. i člana 49.

Član 21a.

Nadle`ni organ je stan na kojeg se odnosi član 21. ovog Zakona, du`an dodijeliti u skladu sa članom 31. i standardom iz člana 1a. ovog Zakona na privremeno korištenje licu koje:

1. ima pravo na alternativni smještaj u skladu sa članom 34. Ovog Zakona; i

2. trenutno je privremeni korisnik stana, odnosno nepokretnosti; i

3. obavezno je da napusti stan, odnosno nepokretnost prema rješenju donesenom po zahtjevu za povrat u skladu sa ovim Zakonom, ili prema odluci Komisije koja je podnesena na izvršenje.

Odobrenje za produ`enje privremenog korištenja neće biti dato ukoliko je nosilac stanarskog prava, član njegovog porodičnog domaćinstva iz 1991. Ili punomoćnik zatra`io preuzimanje ključeva od stana. Nadle`ni organ će privremenog korisnika iseliti odmah nakon isteka roka od šest mjeseci privremenog korištenja i uručiti ključeve od stana nosiocu stanarskog prava, ili članu njegovog porodičnog domaćinstva iz 1991., ili punomoćniku.

Ukoliko je pred sudom pokrenut postupak oduzimanja stanarskog prava, a konačna odluka nije donesena, postupak se prekida. Nadle`ni organ će obavijestiti nosioca stanarskog prava da on, ili član njegovog porodičnog domaćinstva iz 1991., ili punomoćnik, mo`e preuzeti ključeve od stana i stupiti u posjed stana.

Ukoliko nosilac stanarskog prava, ili član njegovog porodičnog domaćinstva iz 1991., ili punomoćnik ne preuzmu ključeve od stana prije isteka roka navedenog u članu 31. ovog Zakona, raspolaganje stanom će se regulisati u skladu sa članom 22. ovog Zakona.

Član 22.

Nakon prestanka stanarskog prava na osnovu člana 16. ovog Zakona, kao i stanarskog prava za koje je zahtjev za povrat stana odbijen, odbačen, odnosno povučen, davalac stana na korištenje mo`e raspolagati stanom nakon proteka roka iz člana 31 ovog Zakona, do čijeg isteka su takvi stanovi pod upravom  Ministarstva za izbjeglice i raseljena lica.

Vraćanje stanova pod upravom Ministarstva za izbjeglice i raseljena lica davaocu stana na korištenje nakon proteka roka iz člana 31. ovog zakona, regulisaće se uputstvom.

Svaka dodjela stana suprotno odredbi iz stava 1. ovog člana i člana 31. Ovog zakona, ništava je.

Član 23.

Nosilac stanarskog prava iz člana 14. i člana 15. stav 1. ovog zakona mo`e u svako vrijeme pokrenuti postupak pred Komisijom.

U slučaju da je takav potupak pokrenut, svi drugi postupci koji se vode pred nadle`nim organima uključujući i postupak izvršenja odluke, prekinuće se do donošenja konačne odluke Komisije, ali samo u slučajevima kada je nadle`ni organ odbio, odnosno odbacio zahtjev podnosioca zahtjeva zbog formalnih ili materijalnih razloga i kada je obustavu zatra`ila Komisija.

Odluke Komisije su konačne i obavezujuće. U pogledu određivanja prava i obaveza stranke iz stava 1. ovog člana, odluka Komisije ima istu snagu kao i odluka bilo kojeg nadle`og organa donesena u saglasnosti sa ovim zakonom.

Odluke Komisije sprovodi nadle`ni organ Republike Srpske.

IV - POSEBNE ODREDBE

Član 24.

Vraćanje napuštenih nepokretnosti odnosno stana u posjed vlasnika, korisnika ili nosioca stanarskog prava vrši se u prisustvu slu`benog lica i potrebnih strana.

O vraćanju nepokretnosti, stana i uvođenju vlasnika, odnosno korisnika u posjed imovine ili stana, nadle`ni organ će sačiniti zapisnik. Zapisnik, između ostalog, sadr`i detaljan opis zatečenog stanja u kome se nepokretnost ili stan, kao i imovina zatečena u njima nalazi.

U slučaju kada zapisnik iz vremena kada su nepokretnost, odnosno stan napušteni ne postoji, nadle`ni organ vrši kontrolu nepokretnosti, odnosno stana u vrijeme donošenja rješenja u skladu sa članom 9., odnosno 17. Ovog

Zakona. Nadle`ni organ je u skladu sa svojim ovlaštenjima du`an zatra`iti pokretanje krivičnog postupka protiv sadašnjeg korisnika koji prilikom dobrovoljnog, odnosno prinudnog iseljenja, nezakonito otuđi imovinu ili stvari iz nepokretnosti, odnosno stana, odnosno koji nepokretnost, odnosno stan svjesno ošteti. Nadle`ni organ je u rješenju du`an obavijestiti, odnosno upozoriti sadašnjeg korisnika o krivičnim sankcijama u skladu sa članom 11. stav 1. tačka 8., odnosno članom 18. stav 1. tačka 7. ovog Zakona.

Nadle`ni organ u zapisniku navodi sve relevantne podatke, uključujući i podatke o stupanju u posjed, odnosno ispra`njenju ili pečaćenju  nepokretnosti, odnosno stana, koje dostavlja na nadle`nost drugim organima u skladu sa uputstvom Ministarstva za izbjeglice i raseljena lica. Na ovaj način dostavljeni i primljeni podaci se unose, obrađuju, dostavljaju i koriste samo na način i u svrhu provedbe imovinskih zakona u skladu sa Dejtonskim mirovnim sporazumom.

Član 24a.

Ako lice koje se nalazi u nepokretnosti, odnosno stanu, ne postupi dobrovoljno u skladu sa rješenjem kojim mu se nala`e da iseli iz nepokretnosti, odnosno stana, nadle`ni organ provodi prisilno izvršenje u skladu sa zakonom.

Izvršenje se provodi na zahtjev vlasnika, posjednika ili korisnika nepokretnosti, odnosno nosioca stanarskog prava na stan.Izuzetno, nadle`ni organ po slu`benoj du`nosti odnosno po zahtjevu lica koje u postupku ima pravni interes donosi rješenje da se nepokretnost, odnosno stan iseli odmah, u slučajevima kada sadašnji korisnik spada u kategorijuvišestrukih korisnika. To lice ima pravo da ulo`i `albu protiv rješenja, ali`alba ne odla`e prinudno iseljenje.

Pod pojmom višestruki korisnik podrazumijeva se, između ostalog, sadašnji korisnik koji koristi nepokretnost ili stan i koji:

1. je nosilac stanarskog prava na, odnosno koristi više od jednog stana; ili

2. ima porodičnu kuću ili stan, u slučajevima kada je porodična kuća ili stan dovoljno očuvan, odnosno takav mo`e biti sa manjim popravkama, da omogućava osnovne `ivotne uslove (osnovnu zaštitu od atmosferskih uticaja, pristup vodi i struji, mogućnost grijanja, osnovnu privatnost ibezbjednost imovine); ili

3. posjeduje kuću ili stan u kojoj je `ivio na dan 30. aprila 1991. Godine (dom iz 1991), ili ako član njegovog porodičnog domaćinstva posjeduje svoj dom iz 1991., u slučajevima kada je dom iz 1991. Dovoljno očuvan, odnosno takav mo`e biti sa manjim popravkama, da omogućava osnovne uslove za `ivot; ili

4. već mu je nadle`ni organ obezbijedio alternativni smještaj; ili

5. ima člana svog porodičnog domaćinstva koji ima smještaj na teritoriji Republike Srpske, ili u istom mjestu ili opštini na teritoriji Bosne i Hercegovine gdje je `ivio 1991. godine, ukoliko takav smještaj odgovara minimalnom standardu smještaja iz člana 1a ovog zakona; ili

6. ima zakonsko pravo da se vrati u posjed svoga doma iz 1991. godine,i čiji dom iz 1991. godine je dovoljno očuvan, odnosno takav mo`e biti sa manjim popravkama, da omogućava osnovne uslove za `ivot, kako se navodi u ovom stavu, i koji ima mogućnost da se vrati u posjed svoj dom iz 1991. godine; ili

7. čije stambene potrebe su zadovoljene na drugi način u skladu sa članom 24b. ovog Zakona.

U slučajevima kada je u skladu sa zakonom podnesen zahtjev za povrat nepokretnosti ili stana iz kojega je iselio višestruki korisnik, a na dan iseljenja nije izdato nikakvo rješenje, nadle`ni organ odmah donosi rješenje o zahtjevu.

U smislu ovog člana, pod pojmom “porodično domaćinstvo” se smatraju svi članovi porodičnog domaćinstva na dan 30. april 1991., a ukoliko nisu bili članovi porodičnog domaćinstva na dan 30. april 1991. smatraju se i bračni drug, roditelj ili dijete, kao i druge osobe koje su prijavljene da `ive saprivremenim korisnikom.

Član 24b.

Privremeni korisnik čije stambene potrebe su zadovoljene na drugi način, između ostalog, je:

1. privremeni korisnik koji je dobrovoljno prodao nepokretnost u kojoj je `ivio na dan 30. april 1991. godine; ili

2. privremeni korisnik koji je dobrovoljno zamijenio nepokretnost, odnosno stan u kojem je `ivio 1991. i koji je posjedu stana ili nepokretnosti, ili ih je prenio na treće lice; ili

3. privremeni korisnik koji je odbio alternativni smještaj koji mu je pismeno ponuđen od strane nadle`nog organa, ili je odbio pomoć za obnovu njegovog doma iz 1991. godine. Nadle`ni organ obaviještava privremenog korisnika o posljedicama odbijanja alternativnog smještaja, odnosno pomoći za obnovu; ili

4. privremeni korisnik koji boravi u istoj opštini kao i 1991. godine, osim ukoliko mo`e pru`iti dokaze da se ne mo`e vratiti u svoj dom iz 1991.godine; ili

5. privremeni korisnik koji je bio podstanar 1991. godine;

6. privremeni korisnik koji ima na raspolaganju dovoljno sredstava, uključujući primanja kojima mo`e sam sebi obezbijediti smještaj. Kao dovoljna sredstva koja su na raspolaganju smatra se iznos od jedne četvrtine vrijednosti potrošačke korpe utvrđene od strane nadle`nog organa za statistiku, pomno`en sa brojem članova porodičnog domaćinstva, plus 200 KM (konvertibilnih maraka) na ime troškova stanovanja; ili

7. privremeni korisnik kojem je vlasnik, odnosno nosilac stanarskog prava, obezbijedio drugi smještaj u statusu podstanara u najmanjem trajanju od 6 mjeseci u istoj opštini, kao i privremeni korisnik koji se pismeno saglasio sa ponuđenim smještajem od strane nosioca stanarskog pravau bilo kojoj opštini. Standardi smještaja utvrđeni su u članu 1a. ovog Zakona, ili

8. privremeni korisnik koji je u periodu između 30. aprila 1991. i 19. decembra 1998. godine napustio stan ili nepokretnost u kojoj je boravio na teritoriji Bosne i Hercegovine za koju je podnio zahtjev za povrat, a naknadno zahtjev povukao, ili

9. privremeni korisnik kome je nakon 6. aprila 1992. godine dodijeljeno zemljište u dr`avnom, odnosno bivšem društvenom vlasništvu, u periodu od najdu`e 150 dana od dana dodjele izvršene u skladu sa izuzećem izdatim od strane Kancelarije Visokog predstavnika u skladu sa Odlukom Visokog predstavnika o zabrani dodjele zemljišta u društvenom vlasništvu, osim ukoliko se istog nije odrekao u roku od 60 dana od dana odobrene dodjele, odnosno od dana stupanja na snagu ovog zakona, zavisno koji datum je kasniji; ili

10. privremeni korisnik kojem je nakon 6. aprila 1992. godine dodijeljeno zemljište u dr`avnom, odnosno bivšem društvenom vlasništvu, a do izdavanja izuzeća od strane Kancelarije Visokog predstavnika u skladu sa Odlukom Visokog predstavnika o zabrani dodjele zemljišta u društvenom vlasništvu, osim ukoliko se u roku od 60 dana od dana stupanja na snagu ovog zakona te dodjele nije odrekao; ili

11. privremeni korisnik koji je dobio kredit, građevinski materijal ili bilo koju drugu vrstu pomoći za građenje ili novčane pomoći u periodu od 150 dana od dana dobijanja pomoći ili dana dobijanja prvog obroka novčane pomoći, ukoliko se ove pomoći nije odrekao u roku od 60 dana od dana dobijanja pomoći, odnosno u roku od 60 dana od dana stupanja na snagu ovog zakona, zavisno koji datum je kasniji.

U smislu tačaka 9. do 11. stava 1. ovog člana, nadle`ni organ obavještava privremenog korisnika o posljedicama neodricanja od dodjeljenog zemljišta, odnosno pomoći u građevinskom materijalu ili novčane pomoći.

U smislu ovog člana, pod pojmom “privremeni korisnik” smatraju se svi članovi porodičnog domaćinstva definisani u članu 24a. stav 6. ovog Zakona.

Član 25.

Odredbe ovog zakona primjenjivaće se i na napuštene nepokretnosti na kojima je pravo vlasništva stečeno poslije 30 aprila 1991. godine po jednom od zakonskih pravnih osnova o prometu nepokretnosti (ugovor o zamjeni, kupoprodaji, poklonu i sl.)

U slučaju spora o valjanosti prenosa prava na nepokretnosti, nadle`ni organ prekida postupak i upućuje stranke da pokrenu postupak kod nadle`nog suda u skladu sa odredbama Zakona o opštem upravnom postupku koji reguliše prethodna pitanja u cilju donošenja odluke u sporu. Izuzetno od odredbi Zakona o parničnom postupku, teret dokazivanja je na stranki koja tvrdi da je po osnovu prenosa prava pravo na nepokretnost stekla na dobrovoljan način i u skladu sa zakonom. U slučaju gdje se jedna od prometovanih nepokretnosti nalazi na teritoriji neke od dr`ava nastalih od bivše SFRJ, teret dokazivanja je na stranki koja tvrdi da promet nepokretnosti nije izvršen na dobrovoljan način i u skladu sa zakonom, u cilju uspostavljanja pravnog statusa prije izvršenog prenosa.

Izuzetno, u slučaju spora o valjanosti prenosa prava na nepokretnosti kada je prije 29. decembra 2001. godine nadle`ni organ donio rješenje o vraćanju nepokretnosti koje nije izvršeno, nadle`ni organ će po slu`benoj du`nosti odgoditi izvršenje do donošenja pravosna`ne sudske odluke, pod uslovom da zainteresovana strana pru`I dokaz o pokretanju postupka kod nadle`nog suda.

Član 26.

Odredbe ovog zakona koje regulišu način vraćanja nepokretnosti u posjed vlasniku, posjedniku, odnonso korisnku, primjenjivaće se i na vraćanje nepokretnosti koje su dodjeljene privremenim korisinicima po osnovu racionalizacije (viška stambenog prostora).

Prema ovom Zakonu zahtjev se mo`e podnijeti i za nepokretnosti i stanove koji su bili ponovo dodjeljivani u skladu sa odredbama, zakonima, instrumentima i ukazima koji su usvojeni i primjenjivani nakon 30. Aprila 1991. godine, kojima se reguliše racionalna upotreba prostora, uključujući i sve zakone i odredbe, ali se ne ograničavajući samo na njih, na koje se poziva u članu 1 ovog Zakona, kao i, između ostalih, član 17 Zakona o korištenju napuštene imovine (Službeni glasnki RS Br. 3/96, 21/96); Uredbu o smještaju izbjeglica (Službeni glasnik RS Br. 19/95); Uredbu o smještaju izbjeglica i ostalih lica na teritoriji Republike Srpske (Službeni glasnik RS Br. 27/93); i Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o stambenim odnosima (Službeni glasnik RS Br. 19/93, 22/93). Zahtjeve takođe mogu podnijeti nosioci stanarskog prava kojima je stanarsko pravo prestalo u skladu sa Zakonom o stambenim odnosima (Zakon o stambenim odnosima, Službeni list SRBiH, br. 13/74, 23/76, 34/83, 12/87 i 36/89; (Službeni glasnik RS Br. 12/99).

Član 27.

U slučaju kada privremeni korisnik ima pravo na novi ugovor o korištenju stana u skladu sa članom 2. stav 3. ovog Zakona, nadle`ni organ Ministarstva za izbjeglice i raseljena lica je ovlašten zaključiti ugovor o korištenju stana u skladu sa ZOSO.

Privremeni korisnik će imati pravo na novi ugovor o korištenju stana u skladu sa članom 2. stav 3. ovog zakona ukoliko je stanarsko pravo stekao po osnovu jednog od slijedećih načina:

1 prenosom stanarskog prava na njega kao supru`nika ili člana porodičnog domaćinstva nakon smrti prethodnog nosioca stanarskog prava, u skladu sa ZOSO; ili

2 prenosom stanarskog prava nakon razvoda od prethodnog nosioca stanarskog prava; ili

3 bio je prvi nosilac stanarskog prava nakon što je stan izgrađen; ili

4 putem va`ećeg ugovora o zamjeni stana u skladu sa ZOSO i članom 2a. ovog Zakona.

Privremeni korisnik nema pravo na obnovu ugovora o korištenju stana u skladu sa članom 2. stav 3. ovog Zakona ukoliko je višestruki korisnik u skladu sa članom 24a. stav 4. tačka 1. do 6. i članom 24b. stav 1. tačka 1. 2., 8., 9., 10. ili 11. ovog Zakona, ili ukoliko nema pravo na alternativni smještaj u skladu sa članom 11a. stav 1. tačka 2a. ili 2b, ili članom 18a. stav 1. tačka 2a. ili 2b. ovog Zakona.

Izuzetno od člana 24a. stav 7. i člana 24b. stav 3. ovog Zakona, uslovi iz prethodnog stava ovog člana se primjenjuju samo na privremenog korisnika i člana njegovog porodičnog domaćinstva na dan 30. april 1991. godine. Svaka obnova ugovora o korištenju, odnosno dodjeli stana koja je izvršena u suprotnosti sa ovim članom, ništava je.

Postupak po kome se utvrđuje pravo privremenog korisnika na obnovu ugovora o korištenju stana urediće se uputstvom Ministarstva za izbjeglice i raseljena lica u roku od 30 dana od dana stupanja na snagu ovog Zakona. Nadle`ni javni pravobranilac, u skladu sa svojim ovlašćenjima i uputstvom, nadzire postupak i vrši kontrolu zakonitosti obnove ugovora o korištenju, odnosno dodjele stana, kao i kupovine stana po osnovu takve obnove ili dodjele.

Član 27a.

Lice čije je pravo privremenog korištenja ili stanarsko pravo prestalo prema članu 2. ovog Zakona, a koje je ulo`ilo svoja lična sredstva na ime neophodnih troškova u nepokretnosti ili stanu, ima pravo tra`iti povrat tih sredstava prema Zakonu o obligacionim odnosima (“Službeni list SFRJ”, br. 29/78 i 39/85 i “Službeni glasnik Republike Srpske”, br. 17/93 i 3/96).

Postupak povrata sredstava prema Zakonu o obligacionim odnosima mo`e započeti od dana kada je raniji vlasnik ili nosilac stanarskog prava stupio u posjed nepokretnosti ili stana.

U slučaju kada je sud odredio naknadu sredstava licu iz stava 1., vlasnik ili nosilac stanarskog prava mo`e u skladu sa Zakonom o obligacionim odnosima namirenje tih sredstava zahtijevati od  nadle`nog organa ili od davaoca stana na korištenje.

Nadle`ni organ je odgovoran za sva oštećenja nepokretnosti ili stana od trenutka kada je nepokretnost ili stan napušten od strane vlasnika ili nosioca stanarskog prava do trenutka njegovog vraćanja u posjed vlasniku ili nosiocu stanarskog prava, odnosno članu njegovog porodičnog domaćinstva iz 1991. U skladu sa ovim zakonom, ili kada se radi o nepokretnosti, do trenutka kada je nepokretnost iseljena i zapečaćena, a obavjest dostavljena vlasniku u skladu sa odredbama ovog zakona i Zakona o opštem upravnom postupku. Sve popravke stana od strane nosioca stanarskog prava ili člana njegovog porodičnog domaćinstva iz 1991. godine da stan vrati u stanje prije njegovog napuštanja, smatraće se kao “sredstva kojima je nosilac stanarskog prava otklonio ratnu štetu” u svrhu otkupa stana u skladu sa Zakonom o privatizaciji dr`avnih stanova (“Službeni glasnik Republike Srpske”, br. 11/00, 18/01, 35/01 I 47/02).

Član 28.

Uslovi i način otkupa stana za nosioce stanarskih prava kojima se u skladu sa ovim Zakonom vrati stan, biće regulisan posebnim zakonom.

Član 29.

Ministar za izbjeglice i raseljena lica će donijeti uputstvo o primjeni članova 8- 11. i članova 15-18. ovog zakona u roku od 30 dana od dana stupanja na snagu ovog zakona.

Član 30.

Svi postupci koji su pokrenuti u skladu sa Zakonom o korištenju napuštene imovine (‘Službeni glasnik Republike Srpske”, br. 3/96, 21/96), prije nego je Zakon stavljen van snage se obustavljaju ex lege, bez obzira u kojoj se fazi nalaze, izuzumajući zahtjeve za vraćanje u posjed stanova koji se obrađuju u skladu sa ovim Zakonom.

Član 31.

Stan iz člana 22. ovog zakona stavlja se pod upravu Ministarstva za izbjeglice i raseljena lica i koristi u svrhu privremenog korištenja do izvršenja rješenja u roku od 90 dana od dana stupanja na snagu ovog zakona po svim zahtjevima podnesenim za povrat nepokretnosti, odnosno do izvršenja rješenja po svim zahtjevima za povrat stanova u društvenom vlasništvu podnesenim u skladu sa članom 16. ovog zakona. Po isteku ovog roka stan se u roku od šest mjeseci vraća davaocu stana na korištenje u skladu sa članom 22. ovog zakona. Ovaj stav se primjenjuje na sve stanove, bez obzira da li su proglašavani napuštenim ili ne.

Pravo na privremeno korištenje stana u smislu prethodnog stava ima lice na kojeg se odnosi član 35. ovog Zakona, u skladu sa standardom navedenim u članu 1a. ovog Zakona.

Rješenje za privremeno korištenje stana u skladu sa ovim članom daje se na period ne du`i od šest mjeseci. Privremeni korisnik mo`e tra`iti produ`enje privremenog rješenja za period ne du`i od šest mjeseci, a krajnji rok privremenog korištenja istoče protekom roka iz stava 1. ovog člana.

Prilikom odlučivanja o zahtjevu za produ`enje roka za privremeno korištenje, nadle`ni organ utvrđuje u postupku da li privremeni korisnik i dalje ima pravo alternativni smještaj. Nadle`ni organ će izdati novo privremeno rješenje ili na postojećem staviti naznaku da rješenje va`i za slijedećih šest mjeseci, uzimajući u obzir istek roka na koji je odobrenje dato. Ukoliko nadle`ni organ utvrdi da privremeni korisnik nema pravo na alternativni smještaj, izdaje nalog privremenom korisniku za prinudno iseljenje u roku od 15 dana.

Ukoliko privremeni korisnik u bilo koje vrijeme prestane da ispunjava uslove za alternativni smještaj u skladu sa akonom, nadle`ni organ bez odlaganja, po slu`benoj du`nosti donosi rješenje za prestanak privremenog korištenja i nala`e privremenom korisniku da u roku od 15 dana stan napusti.

Član 32.

Prema ovom Zakonu zahtjev se takođe mora podnijeti i za povrat stana koji je oštećen ili uništen, pod uslovom da je nosilac stanarskog prava izgubio posjed stana koji potra`uje prije 19. decembra 1998. godine. Ukoliko je stan obnovljen, podnosilac zahtjeva mo`e stupiti u posjed stana bez ograničenja.

Nosilac stanarskog prava na uništenom ili oštećenom stanu mo`e, izuzetno od člana 16. ovog zakona, podnijeti zahtjev za povrat stana u roku od šest mjeseci od dana stupanja na snagu ovog zakona.

V- PRAVO NA ALTERNATIVNI SMJEŠTAJ

Član 33.

Lice koje bez pravne osnove koristi nepokretnost ili stan, prinudno se iseljava najdalje u roku od 15 dana od dana donošenja rješenja, a vlasnik, posjednik ili korisnik nepokretnosti ili nosilac stanarskog prava na stan, ima pravo stupanja u posjed svoje nepokretnosti ili stana bez ikakvih ograničenja.

Nadle`ni organ nije du`an obezbijediti bespravnom korisniku alternativni smještaj prema ovom Zakonu.

Kada je sadašnji korisnik bespravni korisnik, nadle`ni organ je du`an po slu`benoj du`nosti rješenje o iseljenju nepokretnosti ili stana donijeti odmah, a najkasnije u roku od 15 dana od dana donošenja rješenja. Lice koje je du`no iseliti ima pravo da podnese `albu, ali ona ne odla`e iseljenje.

U slučaju prinudnog iseljenja bespravnog korisnika nepokretnosti ili stana, a u svrhu utvrđivanja činjenice da li korisnik ima pravo na smještaj, primjenjuju se relevantni zakoni o raseljenim licima i izbjeglicama. Ako lice nema pravo na smještaj prema zakonu o izbjeglicama i raseljenim licima, nadle`ni organ za socijalnu zaštitu u opštini gdje se nalazi nepokretnost ili stan utvrđuje da li takvo lice ima pravo na neki vid pomoći. Neizvršenje obaveze nadle`nog organa da utvrdi pravo sadašnjeg korisnika ili drugog korisnika nepokretnosti ili stana na smještaj ili pomoć, odnosno da mu je obezbijedi, ne odla`e prinudno iseljenje.

Član 34.

U slučaju kada je privremeni korisnik du`an da u skladu sa zakonom iseli iz nepokretnosti ili stana, nadle`ni organ Ministarstva za izbjeglice i raseljena lica utvrđuje da li privremeni korisnik ima pravo na alternativni smještaj u skladu sa ovim Zakonom.

Prilikom utvrđivanja da li privremeni korisnik ima pravo na alternativi smještaj, nadle`ni organ u postupku i u roku za donošenje odluke u skladu sa članovima 9. i 11. te članovima 17. i 18. ovog Zakona utvrđuje: 1) gdje je privremeni korisnik `ivio na dan 30. april 1991. godine;

2) u kojem svojstvu je privremeni korisnik raspolagao stanom ili nekretninom u kojoj je `ivio na dan 30. april 1991. godine;

3) da li je stan ili nepokretnost useljiva;

4) da li privremeni korisnik ili član njegovog porodičnog domaćinstva na dan 30. april 1991. godine trenutno posjeduje stan ili nepokretnost;

5) da li je dobrovoljno izvršio zamjenu ili prodaju predmetnog stana ili nepokretnosti u čijem je posjedu;

6) odnosno sve druge relevantne činjenice koje pokazuju da su stambene potrebe privremenog korisnika zadovoljene na drugi način. U skladu sa prethodnim stavom, višestruki korisnici iz člana 24a. i 24b. ovog Zakona, kao i privremeni korisnici iz člana 11a. i člana 18a. ovog Zakona koji su du`ni iseliti u roku od 15 dana od dana dostavljanja rješenja, nemaju pravo na alternativni smještaj.

Član 35.

Privremenom korisniku nepokretnosti ili stana koji je du`an iseliti iz nepokretnosti ili stana i koji ima pravo na alternativni smještaj u skladu sa ovim Zakonom, alternativni smještaj u skladu sa ovim Zakonom obezbjeđuje na teritoriji Republike Srpske nadle`ni organ na čijoj teritoriji je privremeni korisnik imao posljednje prebivalište ili boravište. Privremeni korisnik je du`an da iseli iz nepokretnosti u roku iz člana 11. ovog Zakona, odnosno iz stana u roku iz člana 18. ovog Zakona.

Izuzetno, ukoliko su kuća ili stan u kojima je privremeni korisnik `ivio 30. aprila 1991. godine neuseljivi ili useljeni, na pismeni zahtjev privremenog korisnika, a zavisno od obnove ili ispra`njenja kuće ili stana u kojem je privremeni korisnik `ivio 30 aprila 1991. godine, organ nadle`an za obezbjeđenje alternativnog smještaja je organ nadle`an za stambena pitanja u opštini u kojoj se nalazi kuća ili stan u kojem je privremeni korisnik `ivio 30. aprila 1991. godine.

Član 36.

U slučaju da Ministarstvo za izbjeglice i raseljena lica nije u mogućnosti da obezbijedi alternativni smještaj, drugi nadle`ni organi, uključujući Ministarstvo za urbanizam, Ministarstvo socijalne zaštite, Ministarstvo odbrane, kao i opštinski organi, društva i preduzeća u dr`avnom vlasništvu, du`ni su da u svrhu obezbjeđenja alternativnog smještaja u skladu sa ovim Zakonom stave na raspolaganje smještaj koji imaju.

VI- KAZNENE ODREDBE

Član 37.

Nadle`ni organ će se kazniti novčanom kaznom u iznosu od 1000 do 5000 KM za sljedeće prekršaje:

1. ukoliko prekrši član 1. ovog Zakona i nastavi da primenjuje Zakon o korištenju napuštene imovine;

2. ukoliko ne prihvati zahtjeve kako je to regulisano u članu 8., odnosno članu 15. ovog Zakona;

3. ukoliko ne uzme u obzir pretpostavku da se lica koja su napustila svoje stanove u periodu između 30. aprila 1991. godine i 19. Decembra 1998. godine smatraju izbjeglicama i raseljenim licima u skladu sa Aneksom 7 Opšteg okvirnog sporazuma za mir u Bosni i Hercegovini, kako je to regulisano u članu 14. stav 1 i 2 Zakona;

4. ukoliko u Odluci (član 11. stav 1 odnosno član 18. stav 1 Zakona) ne nalo`i iseljenje nepokretnosti odnosno stana u roku od 15 dana u skladu sa članom 33. stav 1, odnosno članom 35. stav 1 Zakona;

5. ukoliko vlasniku, posjedniku ili korisniku ne omogući trenutno vraćanje u posed iseljene nepokretnosti, kako je to regulisano u članu 11. Stav 2, osnosno članu 18. stav 3 Zakona;

6. ukoliko ne obradi zahtjev za prinudno iseljenje u skladu sa ovim Zakonom i Zakonom o opštem upravnom postupku;

7. ukoliko ne preda nepokretnost odnosno stan u skladu sa članom 24. Zakona;

8. ukoliko ne preduzme tra`ene mjere protiv višestrukog korisnika kako je to regulisano u članu 24a, stav 3, odnosno ukoliko ne izda rješenje u skladu sa članom 24a, stav 5. Zakona.

Odgovorno lice nadle`nog organa će se isto tako kazniti novčanom kaznom u iznosu od 200 do 1000 KM za kršenje stava 1 ovog člana.

Pored naprijed navedenog, lice koje je višestruki korisnik, kako je to utvrđeno:

1. u članu 24a, stav 4. tačke 1., 2. 3. ili 7. Zakona i koje ne postupi u skladu sa rokom za napuštanje nepokretnosti ili stana navedenim u rješenju, ka`njava se novčanom kaznom u iznosu od 500 do 5000 KM;

2. u članu 24a. stav 4. tačke 4. do 6. Zakona i koje ne postupi u skladu sa rokom za napuštanje nhepokretnosti ili stana navedenim u rješenju, ka`njava se novčanom kaznom u iznosu od 250 do 1000 KM.

Postupci ka`njavanja u skladu sa stavovima 1. do 3. ovog člana vrše se u skladu sa Zakonom o prekršajima. Mjesna nadle`nost suda određuje se prema mjestu sjedišta upravnog organa koji je prekršio odredbe ovog člana, odnosno sjedištu upravnog organa za koji radi odgovorno lice, odnosno mjestu gdje se nalazi dom višestrukog korisnika.

Član 38.

Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Slu`benom glasniku Republike Srpske”.