The measure is available in the following languages:
Ligji Nr.2004/44
PËR ZEJTARI
Kuvendi i Kosovës
Duke u bazuar në Rregulloren nr. 2001/9 të datës 15 maj 2001 “Mbi Kornizën
Kushtetuese për Vetëqeverisjen e Përkohshme në Kosovë”, veçanërisht Kreu 5.1(ç),
9.1.1, 3.3, 11.2,
Duke pasur parasysh nevojat e vendosjes së një sistemi modern, me qëllim të mbrojtjes së zejtarisë si veprimtari e pavarur ekonomike dhe me qëllim të realizimit të fitimit në prodhim, qarkullim dhe shërbimeve në treg.Miraton:
LIGJIN PËR ZEJTARI
I. DISPOZITAT E PËRGJITHSHME
Neni 1
Me këtë ligj rregullohen kushtet për ushtrimin e veprimtarisë zejtare si vijon: regjistrimi, afarizmi, ushtrimi i përbashkët, ndërprerja e veprimtarisë, aftësimi profesional, edukimi, organizimi zejtar, ruajtja dhe kultivimi i zejeve të vjetra dhe mbikëqyrja e veprimtarisë zejtare.
Përkufizime
Neni 2
2.1. Cilido prej termave në vijim, kur përdoren në këtë ligj kanë kuptimin e dhënë, përveç nëse brenda kontekstit në të cilin përdoret një term i tillë nënkupton diçka tjetër.
Ministër nënkupton Ministrin e Ministrisë së Tregtisë dhe Industrisë.
Ministri nënkupton Ministrinë e Tregtisë dhe Industrisë e themeluar në pajtim me Rregulloren nr. 2001/19 të UNMIK-ut.
Zejtaria nënkupton veprimtarinë e pavarur ekonomike, e cila ushtrohet nga personat fizikë me punë dhe mjete personale me qëllim të realizimit të të ardhurave (fitimit) në prodhim, qarkullim dhe ofrim të shërbimeve në treg.
Zejtar nënkupton personin fizik, i cili ushtron veprimtarinë zejtare në emër dhe për llogari të veten, i cili mund të shfrytëzojë edhe punën plotësuese të personave tjerë në kushtet e përcaktuara me këtë ligj.
Prodhues nënkupton çdo person fizik dhe juridik që prodhon mallra zejtare duke ua vënë emrin e tij, markën e prodhimit ose çdo shenjë tjetër dalluese.
Veprimtari zejtare nënkupton zejtarinë prodhuese, shërbyese, artistike dhe artizanatet.
Shoqatat e zejtarëve nënkupton organizatat e shoqërisë civile, të pavarura nga prodhuesit, shitësit, furnizuesit apo ofruesit e shërbimesh.
Leja e punës nënkupton lejen e lëshuar nga organi kompetent në pajtim me kushtet e përcaktuara në ligj, në bazë të të cilave ushtrohet biznesi i caktuar.
Organet e administratës qendrore dhe lokale nënkupton organet testuese dhe inspektuese të fushave të ndryshme, të lidhura me zejtarinë të cilat operojnë në treg në bazë të kompetencave të ligjeve përkatëse.
2.2. Siç është përdorur në këtë ligj, njëjësi nënkupton shumësin dhe shumësi nënkupton njëjësin. Referimet ndaj “nenit” janë referime të këtij ligji përveç nëse është dhënë ndryshe në nenin 2.
2.3. Veprimtari zejtare mund të ushtrojnë edhe shoqëritë tregtare të cilat ushtrojnë një ose më shumë veprimtari.
2.4. Çdo veprimtari zejtare është e lejuar nëse nuk bie në kundërshtim me ligjin.
2.5. Me veprimtari zejtare të përhershme nënkuptohen edhe rastet kur përkohësisht ndërpritet puna, me qëllim të rifillimit të asaj veprimtarie.
Neni 3
Veprimtari Zejtare sipas këtij ligji konsiderohen:
1. Zejtaria e lirë për të cilën nuk kërkohet përgatitja profesionale apo provim kualifikues,
2. Zejtari e ndërlidhur me njëra-tjetrën për të cilën kërkohet përgatitja profesionale ose dhënia e provimit kualifiku
3. Zejtari ekskluzive, e cila mund të ushtrohet vetëm në bazë të autorizimit të lëshuar nga Ministria përkatës
Llojet e veprimtarive zejtare
Neni 4
4.1. Zejtari prodhuese nënkupton përpunimin dhe prodhimin e produkteve për treg kryesisht në seri të vogla e që nuk kanë veçori të prodhimit industrial.
4.2. Zejtari shërbyese nënkupton mirëmbajtjen dhe riparimin e prodhimeve, stabilimenteve, objekteve si dhe kryerja e shërbimeve të tjera.
4.3. Artizanat nënkupton punimin dhe përpunimin e gjërave të artit si dhe formësimi i tyre, cilësia e të cilave varet nga shkathtësia e prodhuesit.
4.4. Artizanat shtëpiak dhe/ose punim dore nënkupton punimin e produkteve të veçanta, të cilat zejtari i punon vetë ose me anëtarët e familjes.
4.5. Veprimtaritë nga paragrafi 4 i këtij neni i përcakton ministria kompetente me akt të veçantë nënligjor.
II. Ushtrimi i veprimtarisë zejtare
Neni 5
Kushtet për ushtrimin e veprimtarisë zejtare
5.1. Veprimtari zejtare mund të ushtrojë personi fizik që i plotëson këto kushte:
a) të ketë vendqëndrim dhe të jetë qytetar i Kosovës, b) të jetë i moshës madhore,
c) të jetë i aftë për punë,
d) të ketë përgatitje profesionale për kryerjen e veprimtarisë së caktuar zejtare;
e) të mos ketë ndalesa nga organet gjyqësore për ushtrimin e veprimtarisë zejtare,
f) të ketë të regjistruar veprimtarinë në MTI;
g) të ketë hapësirë të mjaftueshme afariste dhe lejen e punës nga organi komunal për ushtrimin e veprimtarisë zejtar
h) veprimtari zejtare mund të ushtrojnë edhe shtetasit e huaj në pajtim me nenin 6.
5.2. Me punën në zejtari, zejtari fiton të drejtën për të themeluar marrëdhënie pune, nëse këtë të drejtë nuk e ka krijuar nga ndonjë bazë tjetër.
Neni 6
Qytetarët e huaj me vendqëndrim në Kosovë mund të ushtrojnë veprimtari zejtare, konform rregullativёs ligjore në fuqi.
Neni 7
7.1. Personi fizik mund të ushtrojë veprimtari zejtare të ndërlidhura, nëse përveç kushteve të përgjithshme nga neni 5 i këtij ligji i plotëson edhe kushtet e veçanta të aftësisë profesionale ose që e ka të dhënë provimin kualifikues për ushtrimin e veprimtarisë së tillë.
7.2. Personi fizik i cili i plotëson kushtet e përgjithshme nga neni 5 i këtij ligji dhe nuk i plotëson kushtet e veçanta të aftësisë profesionale, mund të ushtroj veprimtarinë e ndërlidhur zejtare, nëse e punëson personin me kualifikim adekuat.
Neni 8
Veprimtari të ndërlidhura zejtare mund të ushtrojnë edhe personat me përgatitje shkollore të lartë dhe superiore të përcaktuar me nenin 3, paragrafi 2. i këtij ligji.
Neni 9
9.1. Zejtari mund të ushtroj zejen, për të cilën i nevojitet lokali i punës, vetëm nëse ka dëshmi mbi të drejtën e pronësisë ose kontratën e vërtetuar nga organi kompetent mbi shfrytëzimin me qira të lokalit punues.
9.2. Lokali i punës nga paragrafit 1. i këtij neni, si dhe pajisjet duhet t’i plotësojnë kushtet teknike, mbrojtja dhe siguria në punë, mbrojtjen e mjedisit njerëzor, mbrojtjen nga zhurma, mbrojtjen sanitaro - shëndetësore dhe kushtet tjera që bazohen në kryerjen e caktuar të veprimtarisë zejtare.
9.3. Veprimtaria zejtare mund të ushtrohet edhe në hapësira për banim, por duhet plotësuar kushtet e parapara në paragrafin 2 të nenit 9.
9.4. Organi komunal kompetent për dhënien e lejes për ushtrimin e veprimtarisë zejtare vendos për veprimtarinë zejtare e cila ushtrohet jashtë punëtorisë ose hapësirës për banim.Regjistrimi i veprimtarisë zejtare
Neni 10
10.1. Regjistrimin e subjektit zejtar e bënë Ministria e Tregtisë dhe Industrisë përmes Zyrës së Regjistrimit të Bizneseve, kurse lejen e jep organi kompetent i administratës lokale, për territorin në të cilin do të jetë selia afariste e dyqanit zejtar, në afat prej 15 ditësh nga dita e paraqitjes së kërkesës.
10.2. Lejen për ushtrimin e veprimtarive ekskluzive zejtare e jep organi kompetent i administratës lokale, varësisht prej nomenklaturës të dhënë nga Enti Statistikor i Kosovës llojit të zejeve, në afat prej 15 ditësh nga dita e paraqitjes së kërkesës.
10.3. Formën dhe përmbajtjen e lejes për ushtrimin e veprimtarive ekskluzive, në bazë të dispozitave të veçanta e cakton Ministria e Tregtisë dhe Industrisë.
Neni 11
11.1. Çdo veprimtari zejtare duhet të regjistrohet në regjistrin e bizneseve të cilin e mban organi kompetent i administratës lokale, ndërsa regjistrin e veprimtarive ekskluzive e mban organi i Ministrisë kompetente.
11.2. Mënyrën e mbajtjes së regjistrit të veprimtarive zejtare sipas paragrafit 1 të këtij neni e cakton Ministria e Tregtisë dhe Industrisë.
Neni 12
12.1. Organi kompetent i administratës lokale duhet t’ia jep lejen personit fizik që i plotëson kushtet nga neni 5. paragrafi 1. pika a. b. c. d. e. f. dhe paragrafi 2. të këtij neni.
12.2. Organi kompetent i administratës lokale që lëshon licencën është përgjegjës për verifikimin e respektimit të kushteve të caktuara në nenin 5 paragrafi 1 dhe 2 të këtij ligji.
12.3. Organi kompetent i administratës lokale e jep lejen, përkatësisht vendimin me të cilin refuzohet dhënia e lejes për veprimtari zejtare, më se largu në afat prej 15 ditësh nga dita e parashtrimit të kërkesës për leje.
12.4. Nëse brenda afatit të paraparë nuk merr përgjigje, atëherë veprimtaria zejtare konsiderohet e hapur, dhe për fillimin e punës me shkrim të njoftohet organi kompetent.
Neni 13
Personi që e ka marrë lejen për ushtrimin e veprimtarisë zejtare, është i detyruar që në afat prej 3 muaj të fillojë ushtrimin e veprimtarisë zejtare.
Neni 14
14.1. Organi kompetent i administratës lokale është i detyruar që vendimin për ushtrimin e veprimtarisë zejtare t’ia jep organit të Administratës Tatimore, Shoqatës së Zejtarëve të Pavarur, Fondit për Sigurim Shëndetësor - Social dhe Entit së Statistikës të Kosovës.
14.2. Enti Statistikor detyrohet të përpilojë nomenklaturën e veprimtarive zejtare.
Neni 15
15.1. Firma është emri nën të cilën ushtrohet veprimtaria zejtare.
15.2. Firma përmban: emrin dhe shenjën e zejes, emrin e pronarit dhe selinë, si dhe shenja të veçanta.
15.3. Firma nuk mund të përmbajë emrin i cili është në kundërshtim me dispozitat ligjore dhe konventat ndërkombëtare.
15.4. Firma duhet të vendoset në hyrje të lokalit afarist dhe në njësi të ndara në të cilat ushtrohet veprimtaria zejtare.
15.5. Nëse zejtari e ndryshon emrin dhe shenjën e veprimtarisë zejtare është i detyruar që për këtë ndryshim ta njoftojë Zyrën e Regjistrimit të Bizneseve.
Neni 16
16.1. Veprimtaria zejtare duhet ta ketë selinë afariste dhe lokalin afarist, kur këtë e kërkon natyra e punës.
16.2. Nëse për kryerjen e veprimtarisë zejtare nuk është i nevojshëm lokali afarist, atëherë selia e zejtarit është vendqëndrimi i tij.
16.3. Nëse zejtari e ndërron selinë e veprimtarisë zejtare është i detyruar ta njoftojë Zyrën për Regjistrimin e Biznesit për ndryshimin e bërë si dhe organin kompetent të administratës lokale, ndërsa nëse bën ndërrimin e selisë së firmës në ndonjë komunë tjetër, zejtari është i detyruar t’ia paraqesë kërkesën për ndryshime Zyrës së Regjistrimit të Biznesit si dhe t’i paraqesë kërkesë administratës lokale për leje të re të punës.
Afarizmi zejtar
Neni 17
Zejtari mund të ushtrojë vetëm atë veprimtari zejtare për të cilën i është lëshuar
Çertifikata e regjistrimit.
Neni 18
Çertifikata e regjistrimit nuk mund të bartet në persona tjerë pa u përfshirë ndryshimet e bëra në regjistrin e Zyrës së Regjistrimit të Bizneseve.
Neni 19
19.1. Për detyrimet të cilat dalin me kryerjen e veprimtarisë zejtare, zejtari përgjigjet me tërë pasurinë e tij.
19.2. Zejtari mban përgjegjësi ligjore për ushtrimin e veprimtarisë zejtare si dhe për punën e punëtorëve të tij.
Neni 20
Veprimtaria zejtare mund të ushtrohet në njësi të ndara, të cilat duhet t’i plotësojnë kushtet nga neni 9. i këtij ligji.
Neni 21
21.1. Në çdo njësi të ndarë zejtare, në të cilën ushtrohet veprimtaria e lirë zejtare, zejtari është i detyruar që ta emërojë një kryepunëtor, i cili duhet të jetë në marrëdhënie pune të zejtari dhe duhet t’i plotësojë kushtet nga neni 5 i këtij ligji.
21.2. Zejtarët të cilët kryejnë veprimtari të ndërlidhura zejtare ose ekskluzive, janë të detyruar që në çdo njësi zejtare të emërojnë kryepunëtorin e kualifikuar, i cili duhet të jetë në marrëdhënie pune te zejtari dhe duhet t’i plotësojë kushtet nga neni 5 dhe 8 të këtij ligji.
Neni 22
22.1. Për ushtrimin e veprimtarisë zejtare në njësi të ndarë, zejtari duhet ta lajmërojë organin kompetent të administratës lokale në territorin e të cilit ndodhet njësia zejtare.
22.2. Organi kompetent i administratës lokale e lëshon lejen për ushtrimin e veprimtarisë zejtare në njësi të ndarë në emër të kryepunëtorit të kualifikuar.
22.3. Nëse ushtrohet veprimtari ekskluzive zejtare, organi nga paragrafi 1 i këtij neni duhet t’ia dërgojë kopjen e aktvendimit organit të administratës lokale, i cili e ka dhënë lejen e parë për ushtrimin e veprimtarisë zejtare.
Neni 23
23.1. Punët në veprimtari zejtare të lirë dhe të ngjashme, zejtari mund t’i udhëheq vet ose përmes kryepunëtorit, i cili duhet të jetë në marrëdhënie pune te punëdhënësi dhe i cili i plotëson kushtet nga neni 5 dhe 8 i këtij i ligji.
23.2. Kryepunëtori udhëheq punët në emër dhe për llogari të punëdhënësit.
23.3. Nëse kryepunëtori vepron në kundërshtim me dispozitat e këtij ligji, ai përgjigjet materialisht dhe penalisht për dëmin e shkaktuar sipas ligjeve në fuqi.
Neni 24
24.1. Pas vdekjes së pronarit, leja për veprimtari zejtare të lira dhe të ndërlidhura mund të bartet te pasardhësit e tij me vendim të administratës lokale.
24.2. Personat nga paragrafi 1i këtij neni mund të vazhdojnë kryerjen e veprimtarisë zejtare përmes kryepunëtorit, i cili duhet t’i plotësojë kushtet nga neni 5 dhe 8 i këtij ligji.
24.3. Në rastet nga paragrafi 2 i këtij neni pasardhësit i marrin të gjitha përgjegjësitë dhe detyrimet nga neni 19 i këtij ligji.
Neni 25
25.1. Pas vdekjes së pronarit, bashkëshorti/ja, fëmijët dhe pasardhësit e tjerë mund të vazhdojnë të udhëheqin veprimtarinë zejtare, deri në bartjen e lejes sipas nenit 24. paragrafi 1 i këtij ligji, përmes kryepunëtorit të përkohshëm, i cili duhet të plotësojë kushtet sipas nenit 5 dhe 8 të këtij ligji.
25.2. Kërkesa për vazhdimin e lejes ose njoftim për ndërprerjen e ushtrimin të veprimtarisë përmes kryepunëtorit të përkohshëm i parashtrohet organit kompetent të administratës lokale në afat prej 30 ditësh nga dita e vdekjes së pronarit.
25.3. Kryepunëtori i përkohshëm duhet të lajmërohet te organet kompetente.
25.4. Kryepunëtori i përkohshëm është i detyruar t’i udhëheq punët në llogari të pasardhësit të pronarit.
25.5. Nëse kryepunëtori i përkohshëm vepron në kundërshtim me dispozitat e këtij ligji, përgjigjet për dëmin e shkaktuar sipas ligjeve në fuqi.
Neni 26
26.1. Nëse pasardhësit dëshirojnë që pas vdekjes së pronarit të vazhdojnë udhëheqjen veprimtarisë përmes kryepunëtorit, detyrohen që ta njoftojnë organin kompetent në afat prej 30 ditësh nga dita e përfundimit të procedurës trashëgimore.
26.2. Fletëparaqitjes sipas paragrafit 1 të këtij neni i duhet bashkangjitur:
a) Ekstrakti nga libri i të vdekurve,
b) Deklaratën mbi trashëgimin,
c) Emri dhe mbiemri i kryepunëtorit si dhe vërtetimi se i plotëson kushtet nga neni 5 dhe 8 i këtij ligji,
d) Deklarata e pasardhësit mbi pajtueshmërinë për udhëheqjen e punëve përmes kryepunëtori
26.3. Organi kompetent sipas paragrafit 1 të këtij neni, nxjerr aktvendim dhe regjistron në regjistrin zejtar vazhdimin e veprimtarisë zejtare përmes kryepunëtorit.
Neni 27
27.1. Në rast se pronari humb pjesërisht apo tërësisht aftësinë fizike, leja mund të bartet tek bashkëshorti/ja ose tek fëmijët e tij.
27.2. Nëse pronari nuk ka bashkëshort ose fëmijë, leja mund të bartet te prindërit, përkatësisht vëllezërit dhe motrat.
27.3. Personat nga paragrafi 1 dhe 2 të këtij neni mund të vazhdojnë kryerjen e veprimtarisë zejtare përmes kryepunëtorit, i cili duhet t’i plotësojë kushtet nga neni 5 dhe 8 i këtij ligji.
Neni 28
28.1. Personat nga neni 27. paragrafi 1. dhe 2. të këtij ligji nëse dëshirojnë ta bartin mbi vete lejen dhe të vazhdojnë udhëheqjen e veprimtarisë zejtare përmes kryepunëtorit janë të detyruar të lajmërojnë organin kompetent të administratës lokale në afat prej 30 ditësh nga dita e plotfuqishmërisë së vendimit të gjykatës mbi paaftësinë për punë.
28.2. Fletëparaqitjes sipas paragrafit 1 të këtij neni duhet t’i bashkëngjitet edhe:
a). Vendimi i plotfuqishëm i gjykatës se pronari nuk është i aftë fizikisht për të kryer veprimtarinë zejtare,
b). Emri dhe mbiemri i kryepunëtorit si dhe vërtetimi se i plotëson kushtet nga neni 5 dhe 8 i këtij ligji.
28.3. Organi kompetent sipas paragrafit 1 të këtij neni merr vendim dhe e regjistron bartjen e lejës si dhe vazhdimin e veprimtarisë zejtare në regjistrin zejtar përmes kryepunëtorit.
Neni 29
Nëse personat nga neni 27. paragrafi 1 dhe 2 të këtij ligji nuk e respektojnë afatin nga neni 25 paragrafi 2, neni 26 dhe 28 të këtij ligji, e humbin të drejtën për bartjen e lejes mbi vete dhe vazhdimin e veprimtarisë zejtare, kurse ushtrimi i veprimtarisë ndërpritet në bazë të ligjit.
Neni 30
30.1. Zejtari është i detyruar që dyqanin ta mbajë të hapur gjatë orarit të plotë të punës dhe t’u ofrojë shërbime konsumatorëve.
30.2. Orarin e punës e përcakton organi i administratës lokale me dispozita ligjore.
30.3. Dyqani zejtar mund të punojë edhe jashtë orarit të rregullt të punës nëse këtë ia lejon organi kompetent i administratës lokale me leje të veçantë.30.4. Për dyqanet që kryejnë veprimtari ekskluzive zejtare, për orarin e punës vendos organi kompetent i administratës lokale.
Neni 31
Zejtari, kryepunëtori dhe kryepunëtori i përkohshëm janë të detyruar që:
a) Veprimtarinë e lejuar zejtare ta ushtrojnë në përputhshmëri me ligjin dhe rregullat e punës,
b) Të vendosin në vend të dukshëm listën e çmimeve të prodhimeve dhe shërbimeve dhe t’i përmbahet kësaj,
c) Të vendosin në vend të dukshëm orarin e punës dhe t’i përmbahet atij,
d) T’ia dorëzojnë konsumatorit faturën për mallin e shitur përkatësisht shërbimin e kryer,
e) Të garantojnë për kualitetin e produktit të shitur përkatësisht shërbimit, t’i mënjanojë mangësitë ose t’ia kompensojë dëmin e shkaktuar konsumatorit në përputhshmëri me rregullat dhe standardet në fuqi,
f) Të mbajë evidencë të rregullt gjatë kryerjes së veprimtarisë në përputhshmëri me ligjin dhe dispozitat tjera,
g) Gjatë kryerjes së veprimtarisë zejtare t’u përmbahen dispozitave për masat mbrojtëse në punë si dhe për mbrojtjen e mjedisit jetësor.
Ushtrimi i përbashkët i veprimtarisë zejtare
Neni 32
32.1. Dy apo më shumë persona fizikë mund të ushtrojnë veprimtari të përbashkët zejtare.32.2. Marrëdhëniet dhe përgjegjësitë e personave nga paragrafi 1 i këtij neni rregullohen me kontratë, të cilën palët kontraktuese ia dorëzojnë organit kompetent për të marrë lejen e punës dhe për t’u regjistruar në regjistrin e Zyrës së Regjistrimit të Bizneseve.32.3. Në kontratë nga paragrafi 2 i këtij neni aplikohen dispozitat ligjore me të cilat rregullohen marrëdhëniet e punës në partneritet.32.4. Veprimtaria zejtare nga paragrafi 1 i këtij neni ushtrohet nën firmën e përbashkët.
Neni 33
33.1. Personat fizikë mund të ushtrojnë veprimtari të lirë dhe të ndërlidhur zejtare, nëse i plotësojnë kushtet nga neni 5. i këtij ligji dhe së paku njëri prej personave t’i plotësojë kushtet nga neni 8. paragrafi 1. i këtij ligji.
33.2. Qytetarët e huaj detyrimisht duhet ti plotësojnë kushtet nga neni 6 i këtij ligji.33.3. Dispozitat e këtij ligji zbatohen edhe për më shumë persona, të cilët ushtrojnë veprimtari të përbashkët zejtare.
Ndërprerja e veprimtarisë zejtare
Neni 34
34.1. Veprimtaria zejtare ndërpritet vullnetarisht apo me forcën e ligjit me çregjistrim nga regjistri në Zyrën e Regjistrimit të Bizneseve.34.2. Zejtari është i detyruar ta lajmërojë me shkrim organin kompetent para ndërprerjes së punës.34.3. Shuarja e veprimtarisë zejtare bëhet me njoftim nga Zyra e Regjistrimit të Bizneseve.34.4. Ndërprerja e ushtrimit të veprimtarisë zejtare, përcaktohet me datën e shënuar në fletëçregjistrim.
Neni 35
Veprimtaria zejtare ndërpritet në bazë të ligjit:
a). në rast të vdekjes, përkatësisht humbjes së aftësive punuese të zejtarit, nëse nuk bëhet vazhdimi i ushtrimit të veprimtarisë zejtare nga pasardhësi i tij në pajtueshmëri me këtë ligj.
b). nëse zejtari me aktgjykim të plotfuqishëm është dënuar me burg për vepër penale në lidhje me ushtrimin e veprimtarisë zejtare.
c). nëse zejtari dhe punëtorët nuk i plotësojnë kushtet nga neni 5.6 i këtij ligji.
d). nëse zejtari në kundërshtim me dispozitat e nenit 36. paragrafi 1 i këtij ligji e ndërpret ushtrimin e veprimtarisë zejtare për një kohë më të gjatë se 30 ditë.
e). nëse zejtari nuk fillon ta ushtrojë zejen në afat prej 30 ditësh pas skadimit të afatit të ndërprerjes së përkohshme të ushtrimit të veprimtarisë zejtare.
f). nëse zejtari nuk fillon ta ushtrojë veprimtarinë zejtare në afat prej 3 muaj pas marrjes së lejes së punës nga organi kompetent.
g). nëse vërtetohet nga organi kompetent se zejtarit i është lëshuar leja e punës në bazë të dokumenteve falso.
h). nëse Gjykata e Nderit e Shoqatës së Zejtarëve nxjerrë vendimin mbi ndërprerjen e ushtrimit të veprimtarisë zejtare.
i). nëse qytetarit të huaj i skadon afati i dokumenteve dhe lejes së punës.
Neni 36
36.1. Zejtari mund ta ndërpresë ushtrimin e veprimtarisë zejtare përkohësisht deri në 1 vit duke e njoftuar me shkrim organin kompetent në afat prej 30 ditësh nga dita e ndërprerjes së veprimtarisë.
36.2. Gjatë kohës së ndërprerjes së përkohshme të veprimtarisë zejtare, zejtarit nuk i lejohet të ushtrojë veprimtari zejtare.
36.3. Me rastin e rifillimit të veprimtarisë zejtare, zejtari është i detyruar ta njoftojë me shkrim organin kompetent më së voni 15 ditë para skadimit të afatit të ndërprerjes së përkohshme.
36.4. Zejtari, për ndërprerjen e përkohshme përkatësisht për rifillimin e veprimtarisë zejtare, i njofton organet kompetente sipas nenit 14. të këtij ligji.
III. Arsimimi dhe aftësimi për ushtrimin e veprimtarisë zejtare
Neni 37
Arsimimi për ushtrimin e veprimtarive zejtare të ndërlidhura, për të cilat kërkohet përgatitje e duhur profesionale, kryhet në institucionet shkollore të mesme, të larta dhe superiore.
Neni 38
38.1. Për ushtrimin e veprimtarive zejtare të ndërlidhura, për të cilat kërkohet përgatitje profesionale, jepet provimi për arsimim profesional dhe joprofesional sipas programit, të cilin e harton Ministria e Arsimit Shkencës dhe Teknologjisë me propozimin e Shoqatës së Zejtarëve të Kosovës.
38.2. Provimi për aftësim profesional në lëminë përkatëse jepet para komisionit, të cilin e themelon Shoqata Komunale e Zejtarëve dhe që përbëhet prej 3 ose 5 anëtarësh.
38.3. Provimi për aftësim profesional përfshinë njohjen praktike dhe teorike të profesionit dhe njohuri për ushtrimin e veprimtarisë zejtare në mënyrë të pavarur.
38.4. Shoqata Komunale e Zejtarëve mban evidencë për personat që japin provimet profesionale dhe për këtë e informon Shoqatën e Zejtarëve të Kosovës.
38.5. Për provimin e dhënë për aftësi profesionale lëshohet çertifikata.
Neni 39
39.1. Provimit për mjeshtër mund t’i nënshtrohen personat, të cilët e kanë kryer shkollën e mesme dhe kanë më së paku 3 vjet përvojë pune në zejtari, si dhe personat me shkollë të mesme joadekuate dhe së paku 5 vjet përvojë pune në zejtari.
39.2. Provimi kualifikues jepet para komisionit të cilin e formon Shoqata Komunale e Zejtarëve dhe përbëhet më së paku prej 5 anëtarësh. Në komision duhet të marrë pjesë tekniku profesional për atë zeje, si njëri ndër anëtarët e komisionit.
39.3. Pas dhënies së provimit kualifikues profesional, personi merr diplomën “mjeshtër profesional.”
39.4. Përmbajtjen dhe formën e diplomës sipas paragrafit 2 të këtij neni e cakton Ministri i MTI-së,në pajtim me dispozitat në fuqi.
Neni 40
40.1. Shpenzimet për dhënien e provimit për aftësim profesional dhe kualifikim i bart personi që i është nënshtruar provimit.
40.2. Ministri i MTI-së me propozim të Shoqatës së Zejtarëve të Kosovës përcakton me vendim çmimin e dhënies së provimit për aftësim profesional si dhe çmimin për dhënien e ”provimit për mjeshtër”.
40.3. Mbikëqyrjen dhe organizimin e mbajtjes së provimit për aftësimin profesional e bënë organi kompetent i administratës lokale.
Neni 41
41.1. Rregulloren për dhënien e provimit profesional e nxjerr administrata lokale me pëlqimin e Shoqatës se Zejtarëve.
41.2. Rregulloren për dhënien e provimit për titull mjeshtër punëtor i kualifikuar e nxjerr OEK dhe MTI-ja në bashkëpunim me Shoqatën e Zejtarëve të Kosovës
IV. Organizimi i zejtarëve (shoqatat zejtare)
Neni 42
42.1. Më qëllim të avancimit, harmonizimit dhe përfaqësimit të interesave të përbashkëta, zejtarët themelojnë shoqatat e tyre territoriale, sipas veprimtarisë në nivel komunal, rajonal apo në nivel të Kosovës.
42.2. Shoqata e zejtarëve është person juridik, jofitimprurës.
42.3. Shoqatat zejtare kanë statutin, të cilin e miraton Kuvendi i shoqatës zejtare.
42.4. Shoqatat komunale apo rajonale të zejtarëve duhet të anëtarësohen në Shoqatën e Zejtarëve të Kosovës dhe ditën e regjistrimit bëhen anëtare dhe detyrohen të paguajnë anëtarësinë e përcaktuar me statutin e Shoqatës së Zejtarëve të Kosovës.
42.5. Shoqatat zejtare të Kosovës mbajnë raporte me Odën Ekonomike të Kosovës
Neni 43
43.1. Shoqata e Zejtarëve të Kosovës është e pavarur në organizimin e punëve profesionale të zejtarëve, e cila themelohet për harmonizimin dhe përfaqësimin e interesave të përbashkëta të zejtarëve të përcaktuara me statut.
43.2. Selia e Shoqatës së Zejtarëve të Kosovës caktohet me statut.
43.3. Veprimtaria dhe selia e shoqatave rajonale dhe komunale përcaktohet me statutin e tyre sipas vendit dhe emrit të komunave.
43.4. Statuti i shoqatës së zejtarëve publikohet në “Gazetën zyrtare”të Kosovës
Neni 44
Rregullimi, udhëheqja, kompetencat, organet dhe veprimtaria e Shoqatës së Zejtarëve të Kosovës, të shoqatave rajonale dhe komunale përcaktohen me statutet e tyre, të cilat i miratojnë kuvendet e shoqatave të zejtarëve.
Neni 45
45.1. Shoqatën zejtare e drejtojnë anëtarët përmes organeve të shoqatës.
45.2. Me statutet e shoqatave zejtare caktohen: fushëveprimtaria, organet, përbërja e tyre, mënyra e zgjedhjes, kohëzgjatja e mandatit dhe çështje të tjera që i përkasin organizimit të shoqatave.
45.3. Vendimin për mbajtjen e zgjedhjeve të organeve të shoqatës e merr kuvendi i shoqatës.
Neni 46
46.1. Organet drejtuese të shoqatës janë: Kuvendi, Kryetari, Këshilli Drejtues dhe Këshilli Mbikëqyrës.
46.2. Kuvendi i shoqatës është organi më i lartë drejtues i cili përbëhet nga përfaqësuesit e shoqatave rajonale dhe komunale.
46.3. Dispozitat e paragrafit 2 të këtij neni do të vlejnë edhe për shoqatat komunale dhe ato rajonale.
46.4. Kuvendi i Shoqatës së Zejtarëve të Kosovës ka për detyrë:
a) të miratoj statutin,
b) të emëroj dhe shkarkoj kryetarin e Shoqatës së Zejtarëve të Kosovës,
c) të miratoj raportin financiar,
d) të emëroj dhe shkarkoj Këshillin Drejtues dhe mbikëqyrës,
e) të vendos për mbajtjen e zgjedhjeve, f) të nxjerr akte normative,
g) të vendos për bazën, mënyrën dhe afatin e pagesave të kontributeve,
h) të nxjerr rregulloren mbi organizimin, përbërjen dhe mënyrën e zgjedhjes si dhe kompetencat e Gjykatës së Nderit, procedurat dhe masat të cilat mund ti shqiptojë,
i) të marrë vendim për numrin e shoqatave rajonale dhe komunale të zejtarëve, organizimin dhe shtrirjen territoriale të
46.5. Me statut të Shoqatës së Zejtarëve të Kosovës shprehimisht rregullohen:
a) realizimi i interesave të anëtarësisë së shoqatës,
b) të drejtat, detyrimet dhe përgjegjësitë e anëtarësisë,
c) procedura e miratimit, ndryshimit të statutit dhe akteve të tjera normative,
d) organet e shoqatës, fushёveprimtaria e tyre, përbërja, numri i anëtarëve mënyra e zgjedhjes dhe e shkarkimit si dhe kohëzgjatja e mandatit.
e) mënyra e vendosjes në organet e shoqatës,
f) forma, organizimi i punës në shoqata, organizimi dhe detyrat e shërbimeve profesionale,
g) përfaqësimi dhe prezantimi i shoqatës,
h) përmbajtja dhe forma e realizimit të bashkëpunimit në mes të shoqatave vendase dhe ndërkombëtare,
i) mënyra e themelimit të shoqatave rajonale dhe komunale,
j) puna dhe informimi transparent.
46.6. Këshilli Drejtues i shoqatës:
a) zbaton vendimet dhe konkluzionet e kuvendit,
b) vërteton propozim statutin dhe aktet tjera të cilat i nxjerr kuvendi,
c) propozon vendime dhe qëndrime si dhe jep mendime për çështjet që i diskuton kuvendi,
d) vendos për kundërshtimet e bëra ndaj akteve të veçanta në ushtrimin e autorizimeve
46.7. Këshilli Mbikëqyrës i shoqatës mbikëqyr zbatimin e statutit dhe akteve të tjera të Shoqatës së Zejtarëve të Kosovës, afarizmin material, financiar dhe zotërimin e këtyre mjeteve si dhe kryen punë tjera të parapara me statut.
46.8. Numri i anëtarëve të Këshillit Drejtues dhe mbikëqyrës, zgjedhja e tyre, mandati dhe çështjet e tjera caktohen me statut.
46.9. Personi i njëjtë nuk ka të drejtë të jetë njëkohësisht anëtar i Këshillit Drejtues dhe i Këshillit Mbikëqyrës.
Neni 47
47.1. Në kuadër të Shoqatës së Zejtarëve të Kosovës themelohet dhe vepron Gjyqi i Nderit.
47.2. Gjyqi i Nderit vendos për zbatimin e dokeve dhe uzansave tregtare në ushtrimin e veprimtarisë zejtare, për mos përmbushjen e detyrimeve të anëtarësisë, për shkeljen e statutit dhe akteve të tjera te Shoqatës së Zejtarëve të Kosovës.
Neni 48
Mjetet e nevojshme për funksionimin dhe punët e Shoqatës së Zejtarëve të Kosovës, si dhe atyre rajonale dhe komunale sigurohen nga kontributet e paguara nga anëtarësia, por edhe nga pronësia si dhe nga mjetet e fituara nga kryerja e shërbimeve të tjera.
V. Mbikëqyrja dhe masat ndëshkuese
Neni 49
Mbikëqyrjen e zbatimit të dispozitave të këtij ligji dhe të akteve tjera e bën Ministria kompetente dhe inspeksioni kompetent.
Neni 50
Nëse veprimtaria zejtare ushtrohet pa leje, përkatësisht pa pëlqimin e organeve kompetente për veprimtari specifike ose ushtrohet në kundërshtim me lejen apo pëlqimin për ushtrimin e veprimtarisë së veçantë, inspeksioni kompetent nxjerr vendim për ndalimin e ushtrimit të veprimtarisë zejtare dhe ndalon përdorimin e mjeteve dhe të pajisjeve, me të cilat kryhet veprimtaria zejtare.
Neni 51
51.1 Nëse lokali dhe pajisjet nuk i plotësojnë kushtet sipas dispozitave të parapara, inspeksioni kompetent merr vendim sipas të cilit zejtari, brenda afatit të caktuar duhet t’i mënjanojë parregullsitë.51.2. Nëse parregullsitë nga paragrafi 1 i këtij neni nuk mënjanohen në afatin e caktuar, inspekcioni kompetent merr vendim për ndalimin e ushtrimit të veprimtarisë së caktuar, për mbylljen e lokalit, përkatësisht ndalon përdorimin e mjeteve dhe pajisjeve.51.3. Në rast të mospërfilljes të kushteve sanitaro-shëndetësore dhe kushteve teknike, si pasojë e të cilave mund të paraqiten dëmtime dhe pasoja të rënda për shëndetin dhe jetën e njerëzve, inspeksioni kompetent merr vendim me të cilin menjëherë e ndalon ushtrimin e veprimtarisë, derisa të mos mënjanohen parregullsitë e konstatuara.51.4. Ankesa e palës kundër aktvendimit në lidhje me paragrafin 2dhe 3 të këtij neni, nuk e ndalon ekzekutimin e vendimit.
Dispozita ndëshkuese
Neni 52
52.1. Me dënim në të holla prej 150 deri 500 € dënohet për kundërvajtje pronari i dyqanit zejtar nëse:
a). firma nuk përmban: llojin e veprimtarisë, emrin dhe shenjën e zejes, emrin e pronarit dhe selinë (neni 15 paragrafi 2 );
b). nuk e vendos firmën në hyrje të selisë së zejtarisë apo të repartit ku kryhet veprimtaria zejtare (neni 15 paragrafi 4);
c). ushtron veprimtarinë zejtare, e cila nuk është e përfshirë në lejen e punës, përkatësisht për të cilën nuk e ka autorizimin ( neni 17 );
d). nuk e vendos në vend të dukshëm listën e çmimeve të produkteve përkatësisht të
shërbimeve të tij dhe nuk i përmbahet të njëjtës (neni 31 paragrafi 1 pika b);
e). nuk e vendos në vend të dukshëm orarin e punës dhe nëse nuk i përmbahet atij
(neni 31 paragrafi 1 pika c );
f). nuk ia jep konsumatorit faturën për mallin e shitur ose shërbimin e kryer(neni 31. paragrafi 1. pika d);
g). nëse nuk i garanton konsumatorit cilësi dhe nuk i mënjanon mangësitë ose nëse konsumatorit nuk ia kompenson dëmin e shkaktuar në pajtim me dispozitat dhe standardet në fuqi (neni 31 paragrafi 1 pika e );
h). nuk mban evidencë të rregullt për kryerjen e veprimtarisë zejtare në pajtim me ligjin dhe dispozitat e tjera (neni 31 paragrafi 1 pika f);
i). nuk u përmbahet dispozitave për mbrojtjen në punë dhe mbrojtje e mjedisit jetësor gjatë kryerjes së veprimtarive të regjistruara (neni 31 paragrafi 1 pika g ).52.2. Për kundërvajtjet nga neni 23 dhe 25, dënohet edhe kryepunëtori apo kryepunëtori i përkohshëm në të holla në shumën prej 50 deri 150 €.52.3. Për kundërvajtje nga paragrafi 1 dhe 2 i këtij neni, inspekcioni kompetent mund të kërkojë të paguhet dënimi me të holla në buxhetin e konsoliduar të Kosovës.
Neni 53
53.1. Me dënim në të holla në shumë prej 200 deri në 1000 € për kundërvajtje dënohet pronari i dyqanit zejtar nëse:
a). nuk e lajmëron ndryshimin e emërtimit dhe shenjës së zejtarisë (neni 15 paragrafi 5);
b). nuk e lajmëron ndërrimin e selisë afariste të zejtarisë (neni 16. paragrafi 3.);
c). nuk e lajmëron fillimin e ushtrimit të veprimtarisë zejtare në afatin e përcaktuar (neni 13);
d). kryen veprimtari, e cila nuk është e përfshirë në lejen e punës ( neni 17 );
e). kryen veprimtari afariste në njësi të ndara pa lejen e organit kompetent (neni 22. paragrafi 1.);
f). kryen veprimtari zejtare gjatë kohës ku i është ndaluar kryerja e asaj veprimtarie (neni 36. paragrafi 2.);
g). në afatin e paraparë nuk e lajmëron organin kompetent për rifillimin e punës (neni 36. paragrafi 3).53.2. Për përsëritje të kundërvajtjes nga paragrafi 1. i këtij neni, zejtarit mund t’i shqiptohet masa ndëshkuese, ndalim i ushtrimit të veprimtarisë zejtare në afat prej 3 muajsh deri në 1 vit.53.3. Me dënim me të holla prej 100 deri 200 €, dënohet edhe kryepunëtori, nëse vepron në kundërshtim me dispozitat e këtij ligji (neni 23 paragrafi 3);
Neni 54
Me dënim në të holla në shumë prej 500 deri 1.500 € dënohet pronari i firmës zejtar nëse:
a). ushtron veprimtarinë pa leje, përkatësisht pa pëlqimin për ushtrimin e veprimtarive ekskluzive zejtare (neni 3. paragrafi 3.);
b). për kundërvajtje nga pika a) e këtij neni, shqiptohet masa mbrojtëse me marrje të stabilimenteve, produkteve dhe pajisjeve më të cilat është bërë kundërvajtja si dhe fitimi i kundërligjshëm.
VI. Dispozitat kalimtare dhe përfundimtare
Neni 55
55.1. Zejtarët të cilët kanë ushtruar veprimtarinë e tyre zejtare sipas dispozitave të mëparshme ligjore, për tu detyruar që veprimtarinë e tyre zejtare ta harmonizojnë me dispozitat e këtij ligji në afat prej 12 muajsh prej ditës së hyrjes në fuqi.55.2. Nëse zejtarët nuk iu përmbahen dispozitave nga paragrafi 1. i këtij neni, ushtrimi i veprimtarisë ndalohet në bazë të ligjit.
Neni 56
Ministritë kompetente, organet e administratës lokale dhe institucionet tjera janë të detyruara që në afat prej 6 muajsh të nxjerrin rregulloret dhe aktet normative të parapara me nenin 4. paragrafi 5. të këtij ligji.
Neni 57
Ditën e fillimit të zbatimit të këtij ligji në tërë territorin e Kosovës, pushojnë së funksionuari të gjitha dispozitat dhe aktet e tjera normative, në bazë të të cilave deri më tani janë kryer veprimtaritë zejtare.
Neni 58
Ky Ligj hyn në fuqi pas miratimit në Kuvendin e Kosovës dhe në ditën e shpalljes nga Përfaqësuesi Special i Sekretarit të Përgjithshëm të Kombeve të Bashkuara.
Ligji Nr. 2004/44
27 shtator 2004
Kryetari i Kuvendit të Kosovës,
akademik Nexhat Daci
Law No.2004/44,
ON CRAFTS,
Kosovo Assembly
According to Regulation Nr.2001/9 of May 15th 2001 of Constitutional Framework for
Provisional Self-Government in Kosova based on Chapters 5.1(d), 9.1.1, 3.3, 11.2,By taking into consideration the needs of establishing a modern system to protect the craftsmanship as an independent economic activity and in order to become it as profitable business and increase the presence into the market the craftsmanship products and services.
Adopts:
LAW ON CRAFTS,
I. GENERAL PROVISIONS,
Article 1
This Law regulates the terms and conditions for the performance of craft activities covering the following issues: registration, business, performance of joint craft activities, business interruption, professional qualification, education, craft business organization, preservation of old craft activities and craftsmanship supervision.
Definitions
Article 2
2.1. Each of the following term used in this Law will have a meaning according the given definition in this article, except cases where the context of the term means something else:
Minister shall mean the Minister of Ministry of Trade and Industry.
Ministry shall mean Ministry of Trade and Industry established according to UNMIK Regulation Nr. 2001 /19.
Craftsmanship - shall mean an independent economic activity conducted by natural persons by their own personal abilities and means aiming profit on respective production, trade and service delivering within a market.
Craftsman - shall mean a natural person who conducts craft activities on its own name and interest and who can use as complementary the other people’s work according to the terms and conditions defined in this Law.
Producer - shall mean a natural and legal person who produces craft goods and services by stamping/sealing his own distinctive mark.
Craft Activities -shall mean craft products and services, craft artistic and artisanal works.
Craft Associations – shall mean civil society organizations, independent from craft producers, sellers, suppliers and services.
License - shall mean an authorization issued by the competent authority according to the terms and conditions eligible for the specified business to be exercised.
Central and Local Administrative Organizations – are inspecting and testing entities of various areas related to craftsmanship, which operate in the market in accordance with all legal competences.
2.2. As mentioned in this Law singular shall imply plural and plural shall imply singular. References to the term "Articles" concern this Law, unless otherwise provided in article 2.
2.3. Craft activities can be conducted by commercial companies dealing with one or more business activities.
2.4. Any craft activity is permitted if it does not violate this Law.
2.5. Perpetual craft activities include all temporary interrupted craft activities intended to be followed up.
Article 3
Craft activity shall mean:
3.1. Voluntary vocational craft activities, whose exercising does not imposes a preliminary professional qualifications or any qualification exam,
3.2. Interrelated craft activities, whose exercising imposes a preliminary professional qualifications or a qualification exam,
3.3. Exclusive craft activities exercised only on a business permit issued by the respective Ministry, Craft Activity Categories
Article 4
4.1. Productive Craft shall mean production and processing of products for sale mainly in small series without industrial products’ characteristics.
4.2. Craft Services shall mean the maintenance and repair of products, factories, and objects including other services supply.
4.3. Artisan shall mean working, forming and processing of artistic items and forming where is relevantly present the skillfulness of the producer.
4.4. Handicraft and/or Home craft shall mean the production/processing of specific products made solely or jointly with family members.
4.5. Activities deriving from paragraph 4 of this Article are to be determined by the competent Ministry with respective by-laws.
II. Performance of Craft Activity,
Terms and Conditions on Craft Activity Exercising
Article 5
5.1. Craft activities can be exercised by a natural person, who meets the following requirements:
a) Must be resident and citizen of Kosova,
b) Must be adult,
c) Must be capable to work,
d) Must be professionally qualified to exercise the determined craft activity,
e) Must be without Court pending claims related to the performance of craft activity,
f) Must have a registered business in the
g) Must posses a necessary business environment and the respective license issued by authorized Municipality Entity on craft activity exercising.
h) Craft activities can be exercised even by foreign citizen complying to Article 6,
5.2. By starting craft business, the craftsman possesses the right to establish working relations, if there is not any other base the underlying right to have been created elsewhere.
Article 6,
Foreign citizens residents in Kosova may exercise craft activities according to effective legal rules in Kosova.
Article 7
7.1. Natural person can exercise interrelated craft activities, if he matches all specific terms and conditions relating professional skills, and or has passed a qualification examination test, in addition to the general conditions stated in the Article 5 of this Law.
7.2. Natural person who matches the general conditions stated in the Article 5 of this Law, but who can not fit specific issues regarding to professional capability, may exercise craft activity when and only when employs an adequately craft qualified person.
Article 8
Interrelated craft activities can be exercised by all high and superior school diploma persons as per Article 3, paragraph 2 of this Law.
Article 9
9.1. Craftsman may exercise the craft activities by being liable to have a property right certificate or rent agreement for the location craft business is to be exercised, certified by the competent authority responsible for working spaces renting.
9.2. According the paragraph 1 of this Article, the Workshop Location and its equipments and machineries must comply technical-working conditions, work protection and safety, working environment protection, protection against noisiness, sanitary/health protection and other protective requirements regarding craft activity.
9.3. Craft activity can be exercised in residential areas too, but if terms and conditions mentioned in the paragraphs of Articles 9.2. of this Law are matched.
9.4. The local craft licensing competent authority decides on cases of craft activities to be exercised out of workshop or residential space.,Craft Activity Registration
Article 10
10.1. Registration of Craftsman person is done by the Ministry of Trade and Industry; through Business Registration Office, but the Licensing of Craftsman person is provided by local municipality competent authority where the craft workshop is to be located, within a term of 15 days from application date.
10.2. Licensing for exclusive Craft activities is provided by local municipality competent authority, respectively referred to the nomenclature of craft activities the Statistical Entity of Kosovo provides within 15 days from the application presentation date.
10.3. According to specific provisions, the Ministry of Trade and Industry prepares and issues the license module and content, including the decision on exclusive activity exercising
Article 11
11.1. Any craft activities should be registered in the Business Register of competent authority of local administration, meanwhile, the exclusive activity register is maintained by the competent Ministry respective entity.
11.2. Ministry of Trade and Industry determines the terms and standards the craft activity books should be organized as per paragraph 1 of this Article.
Article 12,
12.1. Comptetent authority of local administration must issue a license to the natural person who meets the terms and conditions of Article 5. paragraph 1. point a.b.c.d.e. f. and paragraph 2 of this Article.
12.2. The Competent Authority of local administration issues the license is liable to verify the conditions respected as stated per Article 5. paragraph 1. and 2 of this Law,
12.3. Competent authority of local administration issues and communicates the negative decisions on craft activity license applicant no later than 15 days from the date the license application was introduced.12.4. If it happens that within the time terms no answer is awarded, then the craft activity is considered as open to start the business and a written notice must be sent to the competent authority.
Article 13
The Person licensed for craft activity exercising, is liable to start craft business within a three month period from the licensing date.
Article 14
14.1 Competent authority of local administration is liable to introduce to the Fiscal Authority, to the Independent Craftsman Association, and to the Health Insurance Fund of Kosova, and to the Statistical Authority of Kosova, all the decisions related with licensing of craft activities.
14.2 Statistical Authority of Kosova is liable to prepare the nomenclature of craft activities.
Article 15
15.1. The firm is the name upon which the craft activity is being exercised.
15.2. The craft firm has: craft activity category, name and craft sign, owner’s name and its headquarter, other specific trademarks.
15.3. The craft firm shall not bear a name which is in violation with legal provisions and international convents.
15.4. The craft firm name and trademark should be fixed in the entrance of the craft workshop and in other dependent locations where craft activity is exercised.
15.5. If the craft firm shall change the name and the trademark it is liable to inform the Business Registration Office for such a change.
Article 16
16.1. When the business nature arises out as necessary, every business unit which exercises a craft activity should have its headquarter and workshop,
16.2. If there is not necessary to possess a special business location on the behalf of craft firm, then, the residential environment of the craftsman is considered to be his craft firm headquarter.
16.3. If Craftsman changes the headquarter and/or workshop of its craft activity, it is liable to inform the Business Registration Office for such a change done, moreover if it is changed to another location under the jurisdiction of another Municipality, the Craftsman is liable to introduce a request for changes to the Business Registration Office and to introduce e requirement to local administration for a new license issue.
Craftsman Activity
Article 17
Craftsman is eligible to carry out only those craft activities licensed according to the registration certificate.
Article 18
The Certificate of registration is not transferable to other persons without being completely recorded respective changes in Business Registration Office.
Article 19
19.1. Craft firm for all business obligations are unlimitedly liable with all its own personal assets.
19.2. Craftsman is legally responsible for all craft activities exercised by him and for the job done by his employees.
Article 20
Craft activity can be exercised in separated units, which match the conditions determined by the Article 9.of this Law.
Article 21
21.1. In every craft workshop unit where a free craft activity is exercised, the Craftsman is liable to nominate/employ a master who shall be in job relation with the Craftsman and shall match the terms and conditions described in Article 5 of this Law.
21.2. Craftsman who carries out interrelated craft activities or exclusive craft activities is liable to nominate a master in every craft workshop unit and shall comply the terms and conditions described in Article 5. and Article 8 of this Law.
Article 22
22.1. For craft activities exercised in separate units, the Craftsman is liable to inform the competent authority of local administration within the territory the craft unit location is registered.
22.2. Competent Authority issues a license for exercising of craft activities in a separate unit to the highly qualified master of this separate unit.
22.3. According to paragraph 1 of this Article if exclusive craft activity is being exercised, the competent authority shall send a copy of decision deed to the respective local administration which has issued the license for craft activities exercising.
Article 23
23.1. The craftsman manages solely or through an employed master worker all the works in a free vocational craft activity and similar, according to the terms and conditions stated in Article 5. and Article 8. of this Law.
23.2. The master manages the craft activity on behalf and account of the employer.
23.3. If the master violates the provisions of this Law he is under the status of unlimited liability and legally fully responsible for the damage caused by him.
Article 24
24.1. In a case of craftsman’s death craft activity and/or business can be followed up by his heirs according a local administration’s deed of acknowledgement act.
24.2. According to paragraph 1 of this Article, the heir persons can follow up the craft activity through the master by matching the terms and conditions stated in Article 5. and 8 of this Law.
24.3. In the cases described by the paragraph 2 of this Article, the heirs are fully liable of all liabilities and obligations as per Article 19. of this Law.
Article 25
25.1. After the death of the craftsman-owner, his wife/husband, children and their heirs can continue the craft business until a renewable license will be issued to them according Paragraph 1, Article 24 of this Law. The continuing of the business can be done in cooperation with a temporary master who fits the conditions as per Articles 5 and 8 of this Law.
25.2. The requirement to extend the license of craft business continuing by a temporary master shall be introduced to the competent authority within a period of 30 days by the owner’s death date.
25.3. The temporary master role should be notified to competent authorities.
25.4. The temporary master is liable to manage carefully and successfully the business assigned on behalf of heirs of dead owner.
25.5. If the temporary master violates the provisions of this Law he is fully liable for the damage caused by his actions and/or his indifference.
Article 26
26.1. If the heirs of the dead owner of a craft business prefers to follow up the craft business by being managed by a master, the heirs are liable to inform the competent authority within a period of time no more then 30 days from the date the will enters into power.
26.2. To the file stated to paragraph 1. of this Article must be attached the following documents:
a). Death Certificate,
b). Will act,
c). Name and Surname of the master and a certificate the master matches the terms and conditions defined by Article 5. and Article 8. of this Law,d). Descendant’s Declaration where it is stated the agreement to follow up the craft business by appointing a registered/named master.
26.3. According to paragraph 1. Of this Article, the competent authority issues a decision deed and the assignment of craft activity to the master is registered in Craft Activity Register.
Article 27
27.1. If the owner submits an accident by being partially or totally handicapped the license can be transferred to a descendant being his wife, or his children.
27.2. If the handicap owner does not have direct descendants the license can be transferred to his parents, brothers and sisters.
27.3. According to paragraph 1 and 2 of this Article, the descendants can follow up carrying out their craft activity by a master matching the provisions of Article 5 and 8 of this Law.
Article 28
28.1. Persons mentioned in paragraph 1 and 2 of Article 27 of this Law, can assign on them the license and follow up leading craft activity through a master, and are liable to inform the competent authority of local administration within a period of 30 days by the court decision date on the assignment.
28.2. According to paragraph1 of this Article they are liable to attach the following:a). Final Court decision, where is stated that the craftsman shall not be physically capable to carry out the respective craft activity.b). Name and surname of the master and a certificate where it stated that the master matches the provisions of Article 5 and 8 of this Law.
28.3. According this Article paragraph 1, the competent authority decides and registers the license assignment for craft activity continuing through a master.
Article 29
If the individuals stated, in paragraph 1 and 2 of Article 27 of this Law, violate the terms determined by Article 25.paragraph 2, Article 26 and 28 of this Law, then they shall lose the right of license assignment and the craft activity is suspended by the Law.
Article 30
30.1. Craftsman is liable to respect working hours and open/closed time schedule of the workshop and to provide services to the consumers.
30.2. The local administration competent authority through its provisions approved determines working hours-time of the craft shop.
30.3. Craft workshop can work extra time if it is approved by the competent authority of local administration with an ad hoc license/permit.
30.4. For the working time in exclusive craft activities it is decided by the local administration competent authority.
Article 31
Craftsman, master, and/or temporary master are liable to:
a) Exercise the licensed Craft activity in full compliance with labor law and regulations,
b) Put at a visible place in the working premises the product and/or services price list and to respect it,
c) Put at a visible place in the working premises the working time to respect it,
d) Issue a bill/invoice to the client/buyer for the products/services sold to him,
e) Guarantee the quality of products/services sold, to avoid default items and substitute them by compensating for every deficiency according the standards and business practices approved by law,
f) Keep business statements according accounting standards and regulations,g) Comply the preventive/protecting measures provisions within the working environm Exercising of Joint Craft Activities,
Article 32
32.1. Two or more physical persons may exercise Craft activity on a joint venture basis.
32.2. According to the paragraph 1 of this Article, the relations and responsibilities of persons are regulated by a job contract, which is afterwards sent to the competent authority in order to get the license and the registration done to the Business Registration Office.
32.3. According to the paragraph 2 of this Article, there are applicable in the job contract the provisions regulated by job relations in partnerships.
32.4. Craft activity according to paragraph 1 of this Article may be exercised under a joint venture firm basis.
Article 33
33.1. Natural Persons my exercise free or interrelated craft activity if they comply with terms and conditions defined in Article 5 of this Law and at least one of the persons involved complies the terms and conditions as per Article 8 paragraph 1 of this Law.
33.2. Foreign citizens are mandatory liable to comply with terms and conditions mentioned in Article 6 of this Law.
33.3. The provisions of this Law are applicable to more than two persons who exercise joint venture Craft activity.Craft Business Suspension
Article 34
34.1. Craft activity can be suspended by being unregistered or by the power of Law and deregistered by Business Registration Office.
34.2. Craftsman is liable to inform by writing the competent authority before a suspension measure is to be undertaken.
34.3. Craft Business suspension is determined by a decision of Business Registration Office.
34.4. Craft Business suspension contents the date noted to the de-registering paper.
Suspension craft activity by the law
Article 35
a). In a case of death of the craft firm owner and no further effort to follow up the craft business is not evidenced by his descendants/heirs according to this law.
b). The craft firm owner is condemned in jail by a definitive court decision for an act regarding his craft activity exercising.
c). If the craft firm owner and/or his workers does not fit the Article 5.of this Law.
d). If the craft firm owner by violating the provisions of Article 36 paragraph 1 of this Law interrupts the craft business for a period of time more than 30 days.
e). If the craft firm owner does not restart the craft business after the period of time of 30 days after the craft activity suspension due time has passed.
f). If the craft firm owner does not start the craft business after the period of time of 3 months has passed since the license was delivered by Competent Authority.
g). If it is proved by the competent authority that the license was delivered to the craft firm owner upon false documents.
h). If the Honorable Court of Craft Association decides to interrupt/suspend the exercising of craft activity.
i). If craft firm owner is a foreign person and due time for documentation processing has passed.
Article 36
36.1. Craft firm owner may voluntarily suspend the craft activities exercising temporarily no longer than 1 year. In such a case he is liable to inform by writing the respective competent authority within a period of time of 30 days from the date the business was suspended.
36.2. During the temporary suspension period, craft firm owner is prohibited to exercise any craft activity.
36.3. In a case of restarting of craft activity, the Craft firm owner is liable to inform the competent authority by writing no later than 7 days before the temporary suspension date expires.
36.4. In the case of temporary suspension of craft firm business by the Competent Authority, the craftsman informs the competent authorities as per Article 14 of this Law.
III. Education and Training on Craft Activity Exercising,
Article 37
The education/training for an interrelated craft activity, whose exercising is dependable by a professional preparative program, shall be done within middle school, high and superior school structures.
Article 38
38.1. To exercise an interrelated craft activity classified as obligatory for professional qualification, an examination test must be passed according to the program prepared by the Ministry of Science, Education and Technology by the proposal of Kosova Craft Association.
38.2. The examination test on respective craft domain is given before a Commission established by Kosova Craft Association. The exam Commission has 3 or 5 members.
38.3. The examination test on professional qualification includes practical and theory knowledge on independent level exercising of craft activities.
38.4. Municipal Craft Associations keeps a register for all exam-applicants and for their results the Kosova Craft Association is informed.
38.5. A Certificate-Diploma is issued to prove the exam is successfully passed.
Article 39
39.1. There is accepted to be tested for craft master degree, all individuals who have carried out the adequate middle school and have worked at least for three year in craft activities, and all individuals who have carried out non adequate middle school but have worked at least for five year in craft activities.
39.2. The qualifying exam is organized in front of Municipal Craft Association’s Commission which has at least 5 members. In the commission a technical expert of the respective craft domain will be a full voting member.
39.3. After the candidate passes successfully the exam a diploma entitled ”Professional Master” is extended to him.
39.4. The Minister of MTI upon the paragraph 2 of this article defines the diploma format complying respective laws.
Article 40
40.1. All the expenditures of professional qualifying exam are covered by the applicant.
40.2. By the proposal of Kosova Craft Association, the Minister of Ministry of Trade and Industry determines with a special decision for the price of professional qualifying exams and determines the price for “Professional Master” exams.
40.3. The supervision and organization of professional qualifying exams is done by the competent authority of local administration.
Article 41
41.1. The regulation on professional qualifying exams is prepared by Regional/Municipal
Craft Association and previously approved by the local administration competent authority.
41.2. The regulation on “Professional Master” exams is prepared by Kosova Craft Association in cooperation with Ministry of Trade and Industry.
IV. Craft Organization (Craft Association)
Article 42
42.1. In order to protect, harmonize and represent their common professional interests, the craftsmen can establish regional/municipal level craft associations.
42.2. Craft associations are non profit corporate bodies.
42.3. Craft Association has its statute approved by the Craft Association Assembly.
42.4. Craft Associations shall apply for membership to Kosova Craft Association. By the date their membership is approved, craft associations are liable to pay the membership fee as per statute of Kosova Craft Association.
42.5. Craft Associations keep close relation with Kosova Chamber of Commerce.
Article 43
43.1. Kosova Craft Association is an independent entity dedicated to organize professional cooperation of craft businesses and members and it is founded to harmonize and represent the statutory common interests of Craftsmen,
43.2. Headquarter of Kosova Craft Associations is determined by its statute.
43.3. Nomination and the Headquarter of Regional and Municipal Craft Associations are determined by their statute according to location and municipal nominatives.
43.4. Craft Association Statute shall be published in the “Official Gazette” of Kosova.
Article 44
Rules, Leading, Competency, Structure and Activity of Kosova Craft Association and Regional/Municipal Craft Associations are determined in their statutes which are approved by Craft Associations Assemblies.
Article 45
45.1. Craft Association is managed by its managing leading organizations.
45.2. In Craft Associations statutes are defined and determined: the structure, the organs, election/voting procedure, duration of mandates and other issues regarding organizing associations.
45.3. The Association Assembly decides on the election of association’s organs.
Article 46
46.1. Managing structures of the Association are: the Assembly, the Chairman, the Management Board and Supervisory Board.
46.2. Association Assembly is the highest leading authority formed by the representative of Regional and Municipal Craft Associations.
46.3. Provisions of Paragraph 2 of this Article shall be applicable even for Municipal and Regional Associations.
46.4. Kosova Craft Association’s Assembly is liable to:
a) To approve the statute,
b) To nominate and dismiss the chairman of Kosova Craft Association,
c) Approve financial statements,
d) To nominate and discharge the management and supervisory Board,
e) To decide on Election Day,
f) To prepare normative acts,
g) To decide on the payment terms, conditions, contributions and procedures,
h) To prepare the regulation on organization, the structure and election procedures; to organize and issue competencies on Honor Court including measurers and procedures,
i) Decides about the number of Regional/Municipal Craft Associations, their location, distribution, and similar,
j) To carry out other functions and operations, defined by
46.5. Kosova Craft Association’s statute regulates definitively the following items:
a) Membership interest realization,
b) Member’s Rights, Obligations and responsibilities,
c) Approval procedure, statute amendments and other normative act’s regarding issues,
d) Association’s Departments, operational and functional areas, structure, membership number, election/voting, nomination and dismissing procedures, and mandate duration,
e) Association’s Departments structure designing,
f) Labor organization and structural forms of respective craft associations, by including professional services tasks,
g) Association presenting and representing approaches,
h) Content and form of realization of cooperation amongst various domestic and international associations,
i) Regional/Municipal Association foundation approaches,
j) Job Transparency and Information.
46.6. Association Management Board:
a) Executes the decisions and conclusions of the Assembly,
b) Verifies the Draft-Statute and other draft statutory acts of the Assembly,
c) Proposes and prepares draft-decisions, actions and similar by active participating on issues discussed by the Assembly,
d) Decides on various discrepancies on special acts regarding the exercising of public authorizatio
46.7. The Supervisory Board supervises the implementation of the Statute and other related acts of Kosova Craft Association, the availability of financial means and sources and the capacity to cover all functions and operations determined by the Statute.
46.8. The number of members in the Supervisory and Management Board, their election, and mandate, and other similar issues are determined and defined in the Statute.
46.9. The same individual shall not be at the same time as a member of Management Board and Supervisory Board.
Article 47
47.1. An Honorable Court is founded and operates within the framework of Kosova Craft Association.47.2. Honorable Court decides on behalf of Kosova Craft Association for various concerns like traditional presence in exercising craft activity, membership fee settlements, statute violation cases and similar.
Article 48
The necessary means and assets of Kosova Craft Association, and of Regional and Municipal Association are contributed by either its member and or from collection of fees and assets obtained and increased from services delivered.
V. Supervision and Punitive Provisions,
Article 49
The supervisory functions on implementation of provisions of this Law and other laws’
provisions shall be carried out by the competent Ministry and inspectorate.
Article 50
If a craft activity is being exercised without license and/or in violations of terms and conditions mentioned by this law, competent inspectorate decides on suspension of craft activities exercising and prohibits the use of machineries and equipments related to suspended craft business.
Article 51
51.1. If the workshop and/or other spaces available for craft activity are out of conditions defined by respective provisions, the competent inspectorate decides on which the craftsman is liable to avoid irregularities within targeted time schedule.
51.2. In a case the complaint regarding the paragraph nr. 1 of this Article are not recovered within determined period of time, the competent inspectorate decides to suspend craft activity exercising and close the location and also bans the employment of machineries and equipments relating to craft business.
51.3. In the case of violations of sanitary and health standard conditions, such risky as to evidence negative consequences on people’s life, competent inspectorate decides on suspension of craft activities until a recovery period decided to eliminate such irregularities.
51.4. In a case of complaint regarding the paragraph n 2 and 3 of this Article, the complaint against the decision act does not prohibit its execution.
Punitive Provisions
Article 52
52.1. A penalty starting from 150 € up to 500 € will be charged to a craft business owner if:
a). The firm does not possess and display: activity nominative, craft name and trademark, owner’s name/surname, address and headquarter (as per Article 15.paragraph 2.);
b). The firm does not display at the workshop’s entrance the firm nominative according the activity licensed (as per Article 15.paragraph 4.);
c). The firm exercises a craft activity/business which is not stated in the license issued by the competent authority (as per Article 17);
d). The firm do not display in a visible place within the workshop the price list of products/services it offers for sale, and if does not respect this price list (as per Article 31.paragraph 1. point b);
e). Does not display in a visible place within the workshop the daily working time, and if does not respect this daily working time program (as per Article 31. paragraph 1.point c);
f). The firm do not provide to the buyer the bill/invoice for products/services sold (as per Article 31. paragraph 1.point d);
g). The firm do not guarantee advertised quality level of products and services sold to the consumers, and/or does not recover to them the damage caused by selling low quality or default products/services (as per Article 31. paragraph 1.point e );
h). The firm do not keep books for craft business/activities in compliance with the Law and derived provisions (as per Article 31. paragraph 1.point f);
i). The firm do not comply the provisions related with working environment safety, technical and health protection, and similar regarding the activity exercised (as per Article 31.paragraph 1.point g).
52.2. For any evidenced violation of Article 23 and 25 of this law, the master and/or the temporary master shall be charged with a penalty from 50€ up to 150€.
52.3. For any evidenced violation of paragraph 1 and 2 of this Article, the penalty in money term shall be paid in cash to the consolidated budget of Kosova.
Article 53
53.1. A penalty starting from 200 € up to 1.000 € will be charged to a craft business owner if:
a). Does not inform the changes done to the craft firm’s name, craft firm trade mark, and similar (as per Article 15 paragraph 5);
b). Does not inform any dislocation to a new headquarter or address of the registered craft firm (as per Article 16.paragraph 3.);
c). Does not inform craft activity starting date according to time limits defined by law (as per Article 13);
d). Exercises business activities, which are not stated in the working license (as per Article 17);
e). Exercises craft business activities in separate units without the permission from the competent authority (as per Article 22.paragraph 1.);
f). Exercises craft business activities when it is suspended by a competent authority (as per Article 36.para. 2.);
g). Does not inform the competent authority for craft activity restarting date (as per Article 36.paragraph 3.).
53.2. For repetitive violations as per paragraph 1 of this Article, a punitive measure may be declared to the craft firm owner including a suspension of craft activities for a period of 3 months up to 1 year.
53.3. A penalty starting from 100 € up to 200 € will be charged to the master worker if he violates the provisions of this law (article 23. paragraph 3.);
Article 54
54.1. A penalty starting from 500 € up to 1.000 € will be charged to a craft business owner if:
a). Exercises craft business activities without license respectively and without the approval for exclusive craft activities (as per article 3. paragraph 3.);
54.2. For violations as per point a) of this Article, a punitive measure may be declared to the craft firm owner including the sequestration of equipments, machineries, and tools used to produce no-licensed products and/or services; the evidenced non legal profit resulted from above circumstances is also placed under sequestration.
VI. Transitional and Closing Provisions,
Article 55
55.1. All Craftsmen doing business according to the previous legal provisions are liable to match their craft business with the provisions coming out by this Law within a period of 12 months by the date this Law enters into force.
55.2. If the craftsmen violate the provisions deriving from paragraph 1 of this article, the craft business exercising is suspended by the law.
Article 56
Competent Ministries, Local Administration Authorities and other Institutions are liable to issue the regulations and normative by-laws within a term of 6 months as per Article 4 paragraph 5 of this Law.
Article 57
By the day the Law on Craft enters into force allover territory of Kosova, any previous regulation and provisions regarding craft and/or similar activities.
Article 58
The present law shall enter into force after adoption by the Assembly of Kosova on the date of its promulgation by the Special Representative of the Secretary - General.
Law No.2004/44
27 September 2004
President of the Assembly,
Academic Nexhat Daci